El Salvador: “Bitcoin City” đầu tiên trên thế giới

Là quốc gia đầu tiên trên thế giới chấp nhận Bitcoin, El Salvador đang triển khai nhiều kế hoạch để thực hiện hóa tầm nhìn với Bitcoin. Hơn nữa, vị tổng thống của quốc gia này cũng tích cực ủng hộ tiền mã hóa.

Quốc gia El Salvador và tổng thống đương nhiệm Nayib Bukele là hai cái tên nổi bật trong thế giới crypto thời gian gần đây. Từ giữa năm 2021 đến nay, tổng thống El Salvador liên tục thông báo mua hàng triệu USD Bitcoin. Hơn nữa, ông còn công bố các ý tưởng táo bạo như Bitcoin City hoặc ví crypto quốc gia

1. El Salvador và vị tổng thống “đam mê” Bitcoin

El Salvador là quốc gia nào?

Cộng hòa El Salvador (hoặc El Salvador) là một quốc gia nằm bên bờ Thái Bình Dương tại Trung Mỹ. Bên cạnh quốc gia này là đất nước Guatemala và Honduras. Năm 2021, El Salvador có khoảng 6.5 triệu dân và là quốc gia đầu tiên trên thế giới chấp nhận Bitcoin như một đồng tiền hợp pháp.

Đối với những người sở hữu crypto, El Salvador là một cái tên không quá xa lạ. Từ giữa năm 2021, tin tức đại chúng liên tục đưa tin về quốc gia này chấp nhận Bitcoin ở cấp độ quốc gia. Và tổng thống của El Salvador cũng là một “tay chơi” Bitcoin chính hiệu.

Nayib Bukele là ai?

Nayib Bukele (40 tuổi) là tổng thống thứ 43 của El Salvador từ tháng 6/2019 và đồng thời nổi tiếng vì là “fan cứng” của Bitcoin. Trong nhiệm kì 5 năm của ông, ngoài công việc điều hành và quản lý đất nước, ông còn tích cực thay đổi toàn bộ quốc gia bằng công nghệ blockchain và áp dụng Bitcoin.

2. El Salvador và kế hoạch Bitcoin City

Chấp nhận Bitcoin là một đồng tiền hợp pháp

Ngày 9/6/2021, tổng thống El Salvador, ông Nayib Bukele đăng trên Twitter về việc quốc gia này sẽ xem xét việc chấp nhận Bitcoin là đồng tiền hợp pháp và sẽ đưa ra những luật pháp để quản lý Bitcoin. Tin tức này đã nhận được sự ủng hộ từ cộng đồng crypto, song cũng có nhiều ý kiến trái chiều.

Từ ngày 7/ 9/2021, El Salvador chính thức chấp nhận Bitcoin là đồng tiền hợp pháp. Người dân El Salvador có thể dùng Bitcoin như công cụ thanh toán cho các dịch vụ và trao đổi song song với tiền mặt (đô la Mỹ). Đây là một bước tiến lớn cho Bitcoin vì chưa có đất nước nào chấp nhận đồng tiền này ở cấp độ quốc gia.

Để hòa nhập trong thời kì mới, các lĩnh vực kinh doanh đã lắp đặt các thiết bị thanh toán tích hợp với Bitcoin hoặc in những địa chỉ ví dưới dạng mã QR. Với quy mô áp dụng thanh toán Bitcoin trên toàn quốc, El Salvador là một trong những nơi có độ phủ “Bitcoin” cũng như crypto lớn nhất thế giới.

Cùng với việc áp dụng Bitcoin, tổng thống El Salvador cũng liên tục “bắt đáy” Bitcoin qua những dòng Tweet thông báo đã tích góp một số lượng nhất định. Đến nay, El Salvador được cho là đang nắm giữ khoảng 2,301 BTC (khoảng 46 triệu USD nếu 1 BTC giá 20,000 USD).

Thành phố Bitcoin – Bitcoin City

Vào tháng 5/2022, tổng thổng El Salvador công bố bản mô hình kế hoạch tổng thể xây dựng “Bitcoin City” sau nhiều lần úp mở trước đó. Thành phố sẽ được quy hoạch tương tự như những thành phố khác trên thế giới. Điều khác biệt ở đây là thành phố sẽ tập trung vào Bitcoin và crypto, thậm chí sẽ có một bức tượng Bitcoin ở trung tâm thành phố.

Vậy sẽ có gì ở thành phố này? Tại Bitcoin City, người dân chỉ cần trả duy nhất 10% VAT (thuế giá trị gia tăng) để phục vụ hoạt động duy trì thành phố. Sẽ không có loại thuế nào khác áp dụng lên người sở hữu crypto. Ngoài ra, năng lượng duy trì thành phố và hệ thống đào Bitcoin sẽ được lấy từ ngọn núi lửa Conchagua gần đó.

Chính sách miễn thuế crypto sẽ đem lại cho El Salvador thế mạnh lớn trong bối cảnh các quốc gia lớn đang áp thuế gay gắt lên người dùng crypto, ví dụ Hàn Quốc đang đề xuất thu 20% thuế trên lợi nhuận thu được từ việc đầu tư crypto.

Do đó, ngoài công dân El Salvador, các nhà đầu nước ngoài có thể tới Bitcoin City và biến nơi này trở thành một “thiên đường” cho tiền mã hóa.

Trái phiếu “núi lửa” – Volcano Bond

Vào tháng 3/2022, tổng thống Nayib Bukele đề xuất kế hoạch kêu gọi hơn 1 tỷ USD qua việc bán trái phiếu được gọi là trái phiếu “núi lửa” (Volcano Bond). Người sở hữu Volcano Bond sẽ trả lãi 6.5% hàng năm.

500 trăm triệu USD từ việc bán trái phiếu sẽ được dùng để xây dựng cơ sở hạ tầng của Bitcoin City và lắp đặt những nhà máy đào Bitcoin. 500 triệu USD còn lại El Salvador sẽ dùng mua thêm Bitcoin để củng cố vị thế của mình.

Nhà nước sẽ không phát hành trực tiếp trái phiếu, La Geo – một doanh nghiệp nhà nước về mảng năng lượng – sẽ phụ trách phần này. Đặc biệt, những trái phiếu này có thể sẽ được mua/ bán trên những sàn giao dịch có hỗ trợ mạng Liquid Network bởi Blockstream.

Vậy làm sao để mang Bitcoin phổ tập tới toàn dân trên lãnh thổ El Salvador? Ý tưởng về một ứng dụng thanh toán quốc gia ra đời. Để tìm hiểu thêm, chúng ta cùng đi tới phần tiếp theo của bài viết.

Ví Chivo

Chivo là ví điện tử chính thức của El Salvador. Người dùng có thể thanh toán cho các dịch vụ tại quốc gia này bằng Bitcoin hoặc đô la Mỹ. Dưới đây là một số đặc điểm tiêu biểu của Chivo:

• Chấp nhận thanh toán bằng Bitcoin hoặc đô la Mỹ trên toàn El Salvador.
• Có thể chuyển khoản quốc tế.
• Hỗ trợ nạp rút tiền trên các điểm ATMs trên El Salvador.
• Giao diện thân thiện với người dùng.
• Được ngay 30 đô bằng Bitcoin khi đăng kí thành công.

Cách tải Chivo cực kì đơn giản. Đầu tiên, tải ứng dụng Chivo trên các chợ ứng dụng trên điện thoại hỗ trợ hệ điều hành iOS, Android, hoặc Huawei. Tiếp theo, xác minh danh tính và sẽ nhận được phần quà trị giá 30 đô dưới dạng Bitcoin để dùng thử các dịch vụ.

30 đô cho một tài khoản Chivo được xác minh danh tính là một incentive khủng đến từ El Salvador nhằm thúc đẩy quá trình chấp nhận Bitcoin như một công cụ thanh toán. Theo tổng thống El Salvador, số lượng ví Chivo đã nhiều hơn số tài khoản ngân hàng tại quốc gia 6.5 triệu dân này. Đây có thể coi là một cuộc cách mạng tiền mã hóa với El Salvador.

Tuy nhiên, với những chương trình khuyến khích người dùng ồ ạt như vậy, chúng ta sẽ phải xem xét độ hiệu quả. Trong một khảo sát gần nhất của Cục Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia Hoa Kỳ (NBER) với 1,800 hộ dân tại El Salvador, có tới hơn 60% người dùng ngừng sử dụng ví Chivo sau khi nhận được 30 đô như phần thưởng cho hoàn tất đăng kí.

Nhìn vào bức tranh tổng quan, El Salvador đang phấn đấu đưa Bitcoin là kênh thanh toán chủ đạo trên toàn lãnh thổ và có những bước tiến nhất định. Ở phần tiếp theo, chúng ta tìm hiểu về những lần “gom” BTC của El Salvador.

Tổng thống El Salvador, ông Nayib Bukele đã mua khoảng 2301 BTC từ tháng 9, 2021 đến nay. Giá mua trung bình những khoản đầu tư Bitcoin của El Salvador là khoảng 45.9 ngàn đô la nếu tính giá Bitcoin tại từng thời điểm thông báo mua. Điều này có nghĩa rằng El Salvador đang lỗ hơn 50% nếu bán tất số Bitcoin đang sở hữu.

Tháng 11, 2021, Bitcoin tạo đỉnh tại giá 69 ngàn đô la và liên tục giảm từ đó đến nay. Theo như dữ liệu từ infographic trên, El Salvador tăng dần số lượng BTC gom vào khi giá BTC giảm. Khi BTC ở giá trên 45 ngàn đô, 100 BTC, 150 BTC và 21 BTC đã được mua vào. Khi đó, giá BTC giảm dưới 45 ngàn đô, quốc gia này thực hiện hai lệnh mua lớn tương ứng với 410 BTC và 500 BTC.

⇒ El Salvador và tổng thống đương nhiệm đang tích cực bắt đáy BTC khi giá càng giảm. Ở tương lai, liệu El Salvador có tiếp tục buy the dip với khối lượng lớn hơn với chiến lược DCA (Trung bình giá – Dollar Cost Averaging) để khiến khoản đầu tư sớm “về bờ” hơn?

4. Bitcoin ảnh hưởng như thế nào tới El Salvador?

Lợi thế và ảnh hưởng tích cực

Bitcoin được áp dụng tại El Salvador được khoảng 1 năm, chúng ta hãy cùng xem những lợi ích mà El Salvador đang có để phát triển.

• Vị thế kẻ đi đầu: Trong cuộc cách mạng nào cũng sẽ có bên thắng và bên thua. Vậy nên El Salvador dẫn đầu đoàn chấp nhận Bitcoin như một đồng tiền hợp pháp, đã đem lại nhiều lợi thế cũng như thách thức cho El Salvador.
• Chuyển khoản quốc tế: Người dùng mạng lưới Bitcoin có thể chuyển khoản tới những địa chỉ ví của những người khắp nơi trên thế giới chỉ với một vài thao tác. Ví Chivo là sự lựa chọn tốt nhất tại El Salvador vì ứng dụng này được chấp nhận rộng rãi tại ngay chính “sân nhà”.
• Có nhiều sự chú ý dành cho El Salvador: Trước đó, El Salvador được ít người biết đến, nhưng sau khi công bố kế hoạch táo bạo với Bitcoin, thì đất nước này và tổng thống nhận được sự chú ý lớn từ cộng đồng ủng hộ crypto và người dân trên thế giới. Điều này thúc đẩy ngành du lịch và kinh tế qua việc thu hút dòng vốn nước ngoài. Bộ trường bộ du lịch El Salvador đã công bố là ngành du lịch tăng trưởng hơn 30% nhờ tiếng vang của Bitcoin.
• Tăng sự quan tâm của người dân El Salvador với crypto: Với tổng dân số khoảng 6.5 triệu người và đứng thứ 112 toàn cầu, El Salvador đang từng bước đưa Bitcoin và crypto đi vào cuộc sống. Người dân El Salvador được tiếp xúc với công nghệ và crypto sớm hơn. Tạo tiền đề cho việc phát triên sau này của quốc gia.

Ảnh hưởng tích cực tới thị trường crypto: Bước tiến của El Salvador càng củng cố thêm tương lai Bitcoin trở thành đồng tiền chung của toàn thế giới. Khi số đông công dân El Salvador được giáo dục và dùng Bitcoin trong sinh hoạt hàng ngày, sẽ có càng nhiều người biết tới lĩnh vực crypto hơn.

Hạn chế

• Đem quỹ nhà nước để mua Bitcoin: Theo một số phỏng đoán, số tiền hàng trăm triệu đô la được El Salvador đem đi mua Bitcoin được trích từ quỹ công của nhà nước. Có thể thay vì đầu tư vào những ngành trọng yếu, El Salvador đem tiền đi đầu tư với mục đích kiếm lời và tăng độ phổ biến của Bitcoin.
• Lạm phát và khủng khoảng kinh tế: Khi sử dụng hai đồng tiền cùng lúc (Bitcoin và tiền pháp định) sẽ tạo ra việc mất cân bằng và gây khó khăn cho công tác quản lý của nhà nước. Các chính sách tiền tệ và luật pháp sẽ có thêm một biến số là Bitcoin để đưa lên bàn cân. Việc mất kiểm soát nền kinh tế sẽ tạo đà cho lạm phát và khủng khoảng kinh tế.
• Tiêu hao nguồn lực quốc gia: Để thực hiện hóa ý tưởng với Bitcoin, El Salvador phải dành nhiều tài nguyên và công sức. Chi phí cơ hội sẽ là đáng kể nếu chính phủ El Salvador cố gắng trong thời gian dài mà không đem lại kết quả thiết thực nào.
• Cực kỉ rủi ro nếu Bitcoin thất bại: El Salvador đang đánh cược sinh mệnh quốc gia với công nghệ blockchain, cụ thể là Bitcoin. Nhiều quốc gia tổ chức trên thế giới đã đưa ra những cảnh báo rủi ro tài chính cho El Salvador. Ví dụ, Quỹ tiền tệ Quốc tế (IMF) đã gửi những cảnh báo cho El Salvador và những quốc gia khác về những rủi ro tiềm ẩn nếu tầm nhìn với Bitcoin thất bại.

5. El Salvador và viễn cảnh tương lai với Bitcoin

Nếu Bitcoin vô giá trị và người dân El Salvador không muốn thay đổi

Trong trường hợp xấu nhất, người dân El Salvador không thể dùng Bitcoin thay cho tiền pháp định. Những công sức và các chương trình incentive của chính phủ sẽ trở nên vô nghĩa. “Tiền mất, tật mang” mặc dù thế giới đã có những cảnh báo.

Hơn nữa, nếu giá Bitcoin về rất thấp, thì El Salvador sẽ lỗ các khoản đầu tư vào Bitcoin. Tuy chưa có những thông báo về nguồn gốc của tiền “gom” Bitcoin, El Salvador vẫn liên tục tăng vị thế đầu tư qua việc mua thêm. Tổng thống Nayib Bukele chỉ chia sẻ số lượng Bitcoin đã mua và không kèm theo thông tin bổ xung.

Ở thời điểm hiện tại, theo bộ trưởng tài chính của El Salvador, khoản đầu tư Bitcoin hiện tại của quốc gia này chiếm chưa tới 0.5% ngân sách quốc gia. Vậy nên sẽ không có quá nhiều ảnh hưởng nếu khoản đầu tư này thất bại.

El Salvador còn đang ở giai đoạn rất sớm trong quá trình chấp nhận Bitcoin hoàn toàn. Do đó, vẫn chưa nhiều ngành kinh doanh phụ thuộc quá nhiều vào Bitcoin. Rủi ro vẫn thường trực với El Salvador khi mà ngày càng có nhiều người dân chấp nhận Bitcoin.

Nếu Nayib Bukele thành công với Bitcoin

Chuyện gì sẽ xảy ra nếu người dân El Salvador có thói quen dùng Bitcoin thay vì tiền đô la và Bitcoin City hoạt động đúng như kì vọng? Quốc gia El Salvador có thể trở thành thiên đường dành cho Bitcoin cũng như cryptocurrency. Đây sẽ là điểm đến của dòng tiền đầu tư crypto của hàng triệu nhà đầu tư.

Đối với El Salvador, đây là một bước chuyển mình lớn cho cả quốc gia. Nó sẽ mang lại nhiều lợi ích về mặt kinh tế nhiều hơn về mặt chính trị. Khi đó chính chủ và ngân hàng trung ương El Salvador sẽ phải nghĩ xem làm thế nào để đưa ra những chính sách hợp lý. Đây sẽ là một thách thức lớn.

Đối với riêng tổng thống Nayib Bukele, nếu khoản đầu tư Bitcoin bắt đầu có lãi và Bitcoin City đi vào hoạt động, thì ông sẽ nhận được nhiều tự tín nhiệm từ người dân và người ủng hộ crypto. Viễn cảnh này sẽ cực kì có lợi cho ông ở các lần bỏ phiếu bầu tổng thống ở những nhiệm kỳ tiếp theo.

Bitcoin sẽ là một phép thử liệu crypto có thể tiến tới mass adoption trên toàn bộ một quốc gia. Nếu được, cột mốc tiếp theo có lẽ sẽ là người dân toàn thế giới sử dụng Bitcoin thay cho đồng tiền pháp định. Tuy nhiên, việc sử dụng Bitcoin sẽ chứa nhiều rủi ro mà có thể sẽ ảnh hưởng tới xã hội. Vậy nên các quốc gia sẽ đưa lên đặt xuống rất nhiều lần để tìm ra cách sử dụng tốt nhất với Bitcoin.

Hiện tại, El Salvador đã đưa Bitcoin vào đời sống nhân dân được gần một năm. Các quốc gia khác cũng đang quan sát để đưa ra những hành động. Chúng ta cùng đi tới phần tiếp theo để tìm hiểu hiệu ứng domino mà El Salvador đã tạo ra.

6. Hiệu ứng domino của El Salvador

Bước đi chấp nhận Bitcoin của El Salvador đã kích hoạt hiệu ứng domino cho các quốc gia trên toàn thế giới. Mặc dù có những cảnh báo về rủi ro hủy hoại nền kinh tế, nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ đang đặt Bitcoin lên bàn cân liệu có nên theo sau El Salvador và đánh cược tương lai với Bitcoin.

Để hình dung rõ hơn về hiệu ứng domino, hãy xem những ai đã tham gia cuộc cách mạng Bitcoin.

1. Cộng hòa Trung Phi (The Central African Republic – CAR) đã tham gia cuộc chơi khi là quốc gia thứ 2 thế giới sau El Salvador chấp nhận Bitcoin như một đồng tiền hợp pháp cùng với tiền CFA franc (tiền pháp định sử dụng ở Trung Phi). Quỹ tiền tệ quốc tế cũng đã đưa ra cảnh báo tới CRA rằng việc chấp nhận Bitcoin có thể gây ra những rủi ro tài chính nghiêm trọng.
2. Madeira, một vùng tự trị ở Bồ Đào Nha, đã công bố kế hoạch chấp nhận Bitcoin như một loại tiền tệ hợp pháp.
3. Prospera trên đảo Roatán, một vùng đặc khu kinh tế của đất nước Honduras, cũng đã theo chân hàng xóm của mình là El Salvador sử dụng Bitcoin như một tiền tệ hợp pháp.
4. Tại Mexico, một nghị viên đã nộp đề xuất chấp nhận Bitcoin như một đồng tiền hợp pháp. Tuy nhiên, vẫn chưa có nhiều thông tin gì về trường hợp này.

Việc chấp nhận Bitcoin sẽ gây ra xung đột lợi ích với tiền pháp định. Hơn nữa, các cơ quan nhà nước sẽ khó có thể kiểm soát chặt chẽ các giao dịch trong nước và xuyên biên giới. Vậy nên sẽ là một thách thức khi sử dụng Bitcoin thay cho tiền pháp định nên các quốc gia như El Salvador sẽ sử dụng song song hai loại tiền này.

Hiệu ứng domino sẽ diễn ra mạnh hơn nếu El Salvador đạt được những lợi ích có thể nhìn thấy được khi sử dụng Bitcoin trên quy mô toàn quốc gia. Trong tương lai, chúng ta cũng sẽ có thể thấy những liên minh Bitcoin gồm những quốc gia như El Salvador hoặc Cộng hòa Trung Phi. Mục tiêu là để thúc đẩy sức ảnh hưởng cũng như tạo ra được những giá trị tích cực tới toàn thế giới.

7. Tổng kết

El Salvador và tổng thống Nayib Bukele đang đi những bước tiến nhanh nhưng rất mạo hiểm. Đây là một con dao hai lưỡi và có thể khiến El Salvador và những quốc gia theo sau phải chịu những rủi ro về kinh tế, chính trị và các mặt xã hội. Nếu thành công, đây sẽ là một dấu mốc quan trọng cho các quốc gia nói riêng và Bitcoin nói chung.