Mặt tốt của việc thực hiện IDO trên các sàn DEXs như Uniswap sẽ giúp cho token tìm được mức giá thị trường chấp nhận (price discovery) tốt hơn. Đổi lại, người tham gia sẽ gặp nhiều bất lợi như bị Front Run của Bot, token bị thâu tóm bởi 1 vài người, xác suất sở hữu token thấp… v.v. Đó chính là lý do Liquidity Bootstrapping Pool (LBP) của Balancer ra đời. Bài viết này sẽ giúp anh em biết được LBP là gì, cũng như ứng dụng của nó trong việc bán token.
1. Liquidity Bootstrapping Pool (LBP) là gì?
Liquidity Bootstrapping Pool (LBP) là một Smart Pool của Balancer, với chức năng thay đổi tỷ trọng các token trong Pool theo thời gian đã được định sẵn.
Dành cho những bạn chưa biết thì Pool của Balancer có 3 loại gồm:
- Shared Pool: Bất kỳ ai cũng có thể thêm thanh khoản vào Pool và nhận lại Balancer Pool Token (BPT) nhằm xác nhận tỷ lệ share Fee.
- Private Pool: Chỉ có chủ Pool mới có thể thêm thanh khoản và thay đổi tỷ lệ, thêm tokens, thay đổi fee swap,…
- Smart Pool: Là 1 dạng cao cấp của Private Pool, chủ Pool là Smart Contract , Smart contract sẽ là gateway cho phép người khác thêm thanh khoản vào Pools và tạo ra token ERC20 để đảm bảo tỷ lệ share fee.
Ví dụ: USDC-ATH Pool
Anh em tạo LBP có tên USDC-ATH với tỷ trọng ban đầu là 90% – 10% và tỷ trọng pool khi kết thúc là 30-70% sau thời gian 2 ngày.
Nghĩa là, tỷ trọng của USDC sẽ giảm từ 90% về mức 30% và tỷ trọng của ATH tăng từ mức 10% lên 70% trong thời gian 2 ngày.
2. Lợi ích của LBP
LBP rất phù hợp với các dự án muốn phân phối token của họ ra cộng đồng một cách công bằng (fair). Đồng thời, tạo được mức độ thanh khoản cao với chi phí bỏ ra ban đầu thấp.
Cơ chế phân phối công bằng
Tính công bằng LBP mang lại cho các nhà đầu tư nhỏ lẻ (retail investor) khi tham gia mua token chính là việc chống lại Front-running. Bởi, tác dụng của Front-running Bot là mua token thật sớm, sớm hơn bất kỳ ai. Nhưng LBP đã ngăn chặn lợi ích của việc mua token sớm. Vì khi tỷ trọng token trong pool được thay đổi sẽ làm cho giá token giảm dần làm cho việc mua token sớm sẽ dẫn đến thua lỗ.
Điều này sẽ thấy rõ nhất qua biểu đồ của Perpetual Protocol dự án đầu tiên áp dụng LBP. Các bạn có thể thấy được tỷ lệ phân bổ rất đồng đều.
Hỗ trợ thanh khoản ban đầu cho dự án
Thanh khoản ban đầu của token luôn là một vấn đề đau đầu của các dự án. Trước đây, để có thanh khoản tốt các dự án phải trả phí niêm yết cho các sàn với con số không hề nhỏ. Điều đó đã được thay đổi khi Uniswap xuất hiện, khiến cho việc tạo thanh khoản token không phải việc khó khăn nữa mà vấn đề đặt ra lúc này là làm sao để tạo thanh khoản hiệu quả nhất.
Với việc sử dụng LBP, dự án chỉ cần ít vốn bỏ ra ban đầu để tạo thanh khoản. Kết thúc việc bán token mức thanh khoản trong pool sẽ lớn hơn rất nhiều so với Uniswap.
Bằng cách nào? Giả sử, dự án muốn tạo pool thanh khoản cho token ATH của họ với 1,000,000 USDC và họ định giá ATH token là $1/ATH.
Nếu sử dụng Uniswap:
- Bởi vì tỷ lệ token của Uniswap luôn cố định là 50%-50%, vậy dự án cần góp 1 lượng token ATH tương đương với 1 triệu USDC hay 1,000,000 ATH token tại giá $1.
- Như vậy tổng thanh khoản của ATH-USDC Pool sẽ là 2 triệu đô.
Nếu sử dụng LBP:
- Giá token vẫn là $1, lượng USDC vẫn là 1 triệu. Nhưng tỷ lệ Pool lúc này không phải 50%-50% mà là 80%-20%.
- Dẫn đến lượng token ATH cần góp vào pool ban đầu lên đến 4,000,000 ATH. Như vậy tổng thanh khoản của Pool là 5 triệu đô. Hay nói cách khác, token ATH có mức thanh khoản tăng 4 lần so với sử dụng Uniswap.
Đó là trường hợp không tính giá token tăng giá sau khi bán token. Ngoài ra, khi mức thanh khoản lớn sẽ khiến cho slippage (trượt giá) nhỏ hơn.
3. LBP – The Game of Chicken
Người tham gia mua token qua LBP bản chất đang tham gia một game theory (lý thuyết trò chơi). Trong đó, người mua token phải đoán khi nào thì những người chơi khác sẽ mua và mua trước đó. Nhưng cũng không được mua quá sớm vì giá sẽ giảm bởi tỷ trọng token thay đổi.
Làm sao để ra quyết định khi nào mua đúng lúc nhất?
Anh em có thể thấy hình dưới, để thấy cách ra quyết định hợp lý
Trong thời gian bắt đầu LBP, lựa chọn có lợi nhất cho anh em là không mua token cho đến khi bạn biết phía bên kia sẵn sàng mua token. Bởi:
- Nếu chúng ta mua sớm mà phía còn lại không mua, thì bạn đã mua sớm đồng nghĩa giá sẽ giảm từ từ theo cơ chế của LBP → Anh em nắm chắc phần lỗ.
- Nếu bạn không mua, nhưng bên kia mua thì chúng ta vẫn còn thời gian chờ giá xuống thấp hơn.
- Nếu bạn không mua và bên kia không mua, giá token sẽ giảm từ từ → giá tốt hơn.
Điều này được thấy rõ hơn khi bạn nhìn vào biểu đồ giá của PERP khi sử dụng LBP.
Khi việc bán token diễn ra, hầu như rất ít người mua bởi không ai muốn mình mua quá sớm để tránh bị thua lỗ. Sau khi giảm về mức hợp lý với giá trị của protocol thì nhu cầu mua xuất hiện kéo theo những người khác cảm thấy sẽ bị bỏ lỡ nếu không mua kéo theo giá tăng mạnh lên vượt qua mức ban đầu.
Bạn có thể thấy, mức giá tăng cũng không phải quá cao chỉ khoảng +150% trong thời gian rất ngắn.
4. Sự phát triển của LBP
Một trong những dự án sử dụng LBP nổi tiếng là Copper, nền tảng cho Fair Launch Auctions (FLA) – cơ chế gây quỹ cộng đồng đơn giản cho phép các dự án và ý tưởng trên khắp thế giới huy động tiền từ các cá nhân mà không có rào cản gia nhập. Copper giúp anh em dễ dàng tạo và sử dụng LBP thông qua trang web trực quan và dễ sử dụng của họ.
Ngoài ra, LBP còn là nguồn cảm hứng cho rất nhiều dự án không chỉ ở Ethereum, mà còn là Polkadot như HydraX (token được bán ra ở dạng ERC-20), hay White Whale – một dự án bên Terra cũng ra mắt tính năng BOOTSWAP. BOOTSWAP đơn giản chỉ là một bản fork của LBP, giúp token WHALE của dự án được IDO hiệu quả hơn.
5. Tổng kết
Dưới đây là một số ý tóm gọn về LBP:
- LBP là 1 trong những công dụng của Smart Pool trong Balancer.
- LBP tốt cho dự án về việc tạo thanh khoản, phân phối token đều hơn ra cộng đồng.
- Ngăn chặn bot front-run để người tham gia có cơ hội mua token cao hơn so với các cách khác.
- Việc mua token quá sớm sẽ khiến bạn nắm chắc phần thua lỗ trong tay vì giá token sẽ có xu hướng giảm từ từ.
- Khi nhu cầu mua xuất hiện, giá token sẽ có mức tăng nhanh trong thời gian ngắn sau đó tiếp tục giảm hoặc đi ngang.
Hy vọng bài viết này sẽ giúp các bạn có cái nhìn tổng quát về Liquidity Bootstrapping Pool (LBP), một cách bán token thú vị. Thân chào và hẹn gặp lại các bạn!
