Thời điểm mình viết bài này, thị trường Crypto đang chứng kiến sự điều chỉnh rất là mạnh, 8 tháng liền Bitcoin đã giảm từ đỉnh $69,000 về với mốc $21,000, altcoin hầu như đều chia 7 xẻ 10 hết rồi.
Hiện tại sự điều chỉnh dài ngày này của Bitcoin đã đưa nhà đầu tư bước vào mùa đông Crypto, thời điểm mà hầu như chúng ta đều bị đu đỉnh. Vậy với bối cảnh như thế này chúng ta nên phản ứng như thế nào?
Bản thân mình cũng không ít lần gặp phải mối lo tương tự như vậy khi chứng kiến thị trường giảm mạnh. Mình cũng từng rất phân vân không biết lúc mà thị trường sụt giảm thì nên làm gì? Có cách nào để bảo toàn tài khoản của mình không? Giờ nên bán hay là tiếp tục hold để chờ nó hồi về?
Nếu bạn cũng có những thắc mắc như vậy thì bài viết này là dành cho bạn đó. Trong bài viết này mình sẽ tập trung chia sẻ những việc nên làm để đối phó với thị trường sụt giảm mạnh mẽ, từ vị trí của một người đã từng trải qua không ít lần panic sell. Dù mình không phải một chuyên gia nhưng mình tin với kinh nghiệm của mình, bạn hoàn toàn có thể tham khảo để tìm ra một chiến lược phù hợp để ứng phó khi gặp phải downtrend.
1. Thị trường Crypto mất bao lâu để phục hồi sau điều chỉnh?
Có một điều mình muốn các bạn hình dung là sau mỗi giai đoạn phát triển nóng của thị trường, thị trường chắc chắn sẽ cần thời gian để điều chỉnh lại. Sự điều chỉnh này không xấu, ngược lại nó còn cần thiết và lành mạnh cho xu hướng tăng trong dài hạn của thị trường.
Mình không có kinh nghiệm đầu tư 5-10 năm để trải nghiệm nhưng nhờ quan sát vào biểu đồ giá trong quá khứ mà có thể thấy được từ trước tới nay thị trường tài chính trong dài hạn đều hầu hết là duy trì trong xu hướng tăng.
Tuy nhiên trong hành trình tăng trưởng biểu đồ sẽ luôn có sự dập dìu, có tăng có giảm khi nhìn vào ngắn hạn, có đáy thì chắc chắn sẽ có đỉnh và ngược lại. Hầu như sau mỗi cú sập, thị trường sẽ cần thời gian, có thể là thời gian khá lâu để hồi phục về đỉnh cũ ban đầu.
Còn khi nói cụ thể vào thị trường Crypto, mình và các bạn đều có thể dễ dàng thấy được đây là thị trường có sự phục hồi nhanh hơn so với các thị trường khác. Trước đây chu kỳ thị trường này được ước tính bằng nhiều năm nhưng càng ngày thời gian hồi về đỉnh cũ càng được rút ngắn lại.
Ví dụ: Sau khi Bitcoin đạt đỉnh $64,000 vào giữa năm 2021 và sập về vùng $28,000 thì chỉ mất 6 tháng sau đó để nó tái thiết lập đỉnh mới ở $69,000. Điều này mình phải nói là hầu như không có trong thị trường chứng khoán.
Mình lấy ví dụ thêm để bạn dễ hình dung là ở trong thị trường chứng khoán Việt Nam. Có 3 lần thị trường tạo đỉnh tính từ năm 2000 đến nay, đỉnh đầu tiên là 500 điểm, sau đó sập về 244 và mất 57 tháng sau đó để nó về lại đỉnh cũ. Đỉnh thứ 2 là 1137 điểm và sau đó sập về 245 điểm và cần 108 tháng sau đó để nó phục hồi lên lại đỉnh cũ và cần thêm 47 tháng nữa để lập đỉnh mới 1500 điểm như gần đây.
Như vậy chúng ta có thể thấy Chứng khoán cần thời gian rất lâu để có thể phục hồi, chỗ này khác hẳn với thị trường Crypto.
Trước bối cảnh thị trường sụt giảm, nếu ví dụ như mình lỡ đu đỉnh thì mất bao lâu để tài khoản của mình trở về với đỉnh cũ ban đầu?
Thị trường Crypto từ đây trở về trước thường cần thời gian ít nhất là 6 tháng để phục hồi về đỉnh cũ. Nhưng điều đó không có nghĩa tài khoản của mình cũng như vậy. Nếu mình chỉ mua all in BTC 1 lần ở đỉnh hoặc gần đỉnh thì hiện tại tài khoản ít nhất là chia 3 rồi và để tài khoản quay lại đỉnh cũ thì phải chờ giá BTC trở lại đỉnh cũ, thời gian chờ đợi này là khá lâu.
Tuy nhiên, đó là trong trường hợp mình chỉ mua và giữ nguyên đợi giá về đỉnh cũ. Còn trong thời gian đó, mình hoàn toàn có thể giúp cho tài khoản về bờ nhanh hơn bằng cách sử dụng các chiến lược đầu tư hợp lý. Ví dụ ở đây mình chọn chiến lược trung bình giá DCA. DCA sẽ giúp cho tài khoản của mình sớm về bờ hơn dù Bitcoin chưa trở lại đỉnh cũ. Vì sao lại như thế?
Mình lấy ví dụ như sau: Giả sử mình mua Bitcoin theo định kỳ hàng tháng, vào ngày đầu tiên của mỗi tháng mình dành $100 để mua BTC. Tháng trước mình mua $100 BTC ở giá $40,000 nhưng tháng này giá nó về $30,000, thì kết quả với chiến lược này mình đã mua $200 BTC ở mức giá trung bình là $35,000.
=> Vị thế này đẹp hơn so với vị thế $40,000 tháng đầu tiên mình mua.
Khi thị trường giảm giá, đối với nhiều người là nhà đầu tư ngắn hạn, họ thấy tài khoản bị giảm sút, bị lỗ nhưng với nhiều người khác là nhà đầu tư dài hạn thì đây là cơ hội để họ được mua giá rẻ, được trung bình giá hay là cơ hội để gia tăng lượng coin nắm giữ, đồng nghĩa với gia tăng tài sản trong tương lai, tương lai này chính là ngày mà thị trường phục hồi về đỉnh cũ, cũng là lúc vị thế giúp họ có lãi.
2. Nên làm gì khi thị trường crypto giảm mạnh?
Qua lời mình kể thì phần nào bạn đã hiểu được sự phục hồi của thị trường luôn cần thời gian, cũng như điều gì sẽ diễn ra với tài khoản của mình rồi. Vậy lúc này chúng ta nên làm gì là tốt nhất với các khoản đầu tư của mình?
Điều đầu tiên: Mình thấy cần thiết nhất là xác định một chiến lược đầu tư rõ ràng, mang tính hiệu quả nhất, đó là bạn đang đầu tư với vị thế là holder hay trader?
Bản thân mình trước đây trade khá là nhiều, thời điểm vốn còn ít thì việc trade có lẽ là một trong những lựa chọn tốt, nhất là lúc thị trường uptrend. Trade mà mình nói là mua lướt sóng spot, không hẳn là margin hay futures hoàn toàn.
Mình vẫn mua spot lướt sóng khá nhiều, cứ tăng tầm 10-20% là mình chốt. Trong uptrend để tìm đc dự án tăng trưởng 10% không phải quá khó.
Tuy nhiên là một trader, mình mất khá nhiều thời gian để tập trung vào chuyển động giá trên thị trường, những lúc giá biến động mạnh cũng khiến tâm lý mình bị ảnh hưởng khá nhiều.
Để hạn chế được những tác động này thì sau khi có một số vốn nhất định, mình quyết định sử dụng phần lớn vốn để làm holder, chỉ buy & hold và dành một phần nhỏ để trade ngắn hạn thôi.
Cũng nhờ mindset làm holder dài hạn nên mỗi lúc thị trường giảm thì với mình đó chính là cơ hội để có vị thế đẹp hơn và gia tăng giá trị tài sản.
Điều thứ 2: Mình nghĩ cũng không kém phần quan trọng là cần chuẩn bị tâm lý đầu tư. Với thị trường biến động mạnh như Crypto thì tâm lý rất quan trọng. Cứ mỗi lần thị trường sụt giảm, tài khoản âm quá rồi và cũng cần thời gian lâu để hồi phục, nếu mình không chuẩn bị một tâm lý vững, không có tâm thế kiên định thì sẽ rất khó để giữ hàng.
Điều thứ 3: Mình muốn chia sẻ tới mọi người đó là cố gắng đa dạng hoá danh mục đầu tư và đừng bao giờ để tất cả tài sản vào một chỗ. Warren Buffett cũng nói rồi, “Đừng bao giờ để trứng trong cùng một giỏ” và mình thấy nó đúng.
Có nhiều người cũng biết cách đa dạng hoá đầu tư nhưng họ lại lựa chọn 2 thị trường là chứng khoán và crypto. Điều này mình thấy k thực sự tối ưu bởi vì dạo gần đây chứng khoán và crypto có dịch chuyển khá tương đồng nhau, đều cùng lên cùng xuống.
Vậy thì trong lúc này nếu chỉ lựa chọn đầu tư vào 2 thị trường này rủi ro của bạn phải chịu là rủi ro kép, ở chứng khoán cũng lỗ mà crypto cũng lỗ luôn.
Nên là thay vì chỉ phụ thuộc vào thu nhập từ crypto hay chứng kháon thì các bạn hoàn toàn cũng có thể lựa chọn đa dạng hoá nguồn thu nhập bằng cách chia tiền sang các kênh đầu tư khác như ngoại tệ, vàng, dầu hay bất động sản.
Cuối cùng, điều quan trọng mà hầu như ít ai làm được đó là phải để dành một phần cash hoặc stablecoin để đảm bảo dòng tiền linh động. Nếu thị trường sập thì đây là dòng tiền sẽ cứu sống mình và các bạn. Dòng tiền này là quỹ dự phòng và quỹ này nên đủ để bạn xoay sở ít nhất là 6 tháng.
Trong trường hợp thị trường giảm sâu khiến khoản đầu tư bạn thua lỗ và công việc không có thì khoản tiền mặt này sẽ giúp bạn không phải thoát hàng và cắt lỗ.
Đó là những điều theo mình bạn nên làm trong lúc downtrend. Giờ chúng ta sẽ đi tới với câu hỏi có khá nhiều người thắc mắc và chắc chắn mỗi người sẽ có một quan điểm khác nhau, đó là: Downtrend chúng ta nên bán hay hold?
3. Downtrend nên bán hay nên hold?
Sau khi mình đã đề cập những điều nên làm ở trên, mọi người có thể thấy bản thân mình không có lựa chọn nào về việc sẽ bán coin lúc thị trường sập, phản ứng đó của mình là phản ứng tất yếu của một nhà đầu tư dài hạn. Thời điểm thị trường sập nếu nó lỡ giảm sâu hơn mức giá mình đã mua thì nếu bán có nghĩa là mình chấp nhận lỗ.
Tới đây nếu muốn bán lỗ thì mình lại phải trở về tìm câu trả lời cho câu hỏi tại sao từ đầu mình lại mua đồng coin này? Tại sao mình phải bán lỗ khi nó chưa đạt kỳ vọng lợi nhuận trong dài hạn của mình?
Nếu mình đã mua ở vị thế đẹp rồi thì điều mình ưu tiên luôn là chốt lời theo kỳ vọng, không phải cứ đợi nó sập thì mới chạy bán tháo. Tuy nhiên không phải lúc nào coin cũng tăng theo kỳ vọng của mình nếu mình đặt kỳ vọng quá cao.
Để có thể chốt lời tối ưu, lại phải trở lại với yếu tố quan trọng là: Mức kỳ vọng khi mua đồng coin này là nó có thể tăng lên bao nhiêu? Xác định trade ngắn hay hold dài hạn? Nếu trade ngắn hạn thì kỳ vọng chốt lời không thể nào mà quá sức so với khả năng tăng trưởng trong một chu kỳ được.
Vậy nên mình ưu tiên chia chốt lời dần khi khoản mua này đã có lãi, để đảm bảo lợi nhuận không trở về 0 hay âm khi thị trường sụt giảm.
Còn nếu hold dài hạn, lại càng không có lý do để mình chốt lỗ bởi vì nó chưa đạt được kỳ vọng trong dài hạn. Ngược lại lúc thị trường giảm lại chính là cơ hội để mua được với giá rẻ hơn.
Lưu ý là những yếu tố trên chỉ hợp lý khi đồng coin bạn mua không phải là coin rác hay coin bánh vẽ. Để biết đồng coin đó có tốt hay không thì bạn cần phải quan sát thêm xem khi thị trường bước vào downtrend, dự án có tiếp tục phát triển như lộ trình không hay là lại sắp sập rồi?
Trong uptrend nhìn dự án nào cũng tốt, cũng kỳ vọng nó sẽ tăng nhưng trong downtrend mới quyết định xem dự án có thực sự tiềm năng hay không. Nếu dự án không trụ được qua downtrend thì sẽ rất khó để nó phát triển trong dài hạn.
Đó là lựa chọn của mình lúc downtrend, để có được tâm thế của một holder dài hạn thì chắc chắn cần rất nhiều yếu tố bổ trợ xung quanh nữa, cần đảm bảo mình đã có khoản dự phòng cần thiết, danh mục đầu tư không tập trung rủi ro trong một tài sản,…
4. Tổng kết
Trên đây là 4 điều mà mình nghĩ bạn nên làm để bảo vệ tài khoản của mình trong lúc thị trường sập sâu, cùng với việc đi giải quyết các vấn đề chính khác như: Thời gian gần thiết để thị trường phục hồi là bao lâu? Downtrend nên bán hay nên hold? Bạn có đồng ý với quan điểm đầu tư này của mình hay không? Nếu là bạn thì bạn sẽ bán hay sẽ tiếp tục hold? Đừng ngại chia sẻ thêm cho mình biết nhé.
Mình biết đây không phải là tất cả những điều nên làm nhưng là những điều mình thấy cần thiết nhất mà bạn cần để tâm
