DEX – Decentralized Exchange | Sàn giao dịch phi tập trung

Sàn giao dịch trong lĩnh vực tiền điện tử được hình thành với mục đích giúp việc trao đổi mua bán các đồng coin trở nên đơn giản hơn. Tuỳ vào phương thức giao dịch cũng như nhu cầu khác nhau của nhà đầu tư dẫn đến nhiều sàn giao dịch ngày càng ra đời trên thị trường. CEX, DEX là 2 trong số những sàn giao dịch mà nhà đầu dễ bắt gặp nhất hiện nay. Bài viết này, XGems sẽ giúp bạn tìm hiểu rõ về DEX nhé.

1. DEX là gì ?

DEX ( Decentralized Exchange) là sàn giao dịch tiền điện tử với đặc tính dễ nhận biết như phi tập trung, minh bạch, linh hoạt và an toàn.

Dù ra đời khá muộn vào những năm gần đây nhưng DEX được sự ủng hộ và quan tâm khá nhiều từ cộng đồng Crypto bởi tính phi tập trung và tự động hóa của nó thông qua các Smart Contract được thiết lập trên sàn.

Một sàn DEX cũng có hai đặc điểm chính như sau:

• Tính ẩn danh: Người sử dụng các ví và địa chỉ ví phi tập trung trên blockchain để giao dịch, mọi giao dịch đều thông qua Smart Contract và không có sự kiểm soát hoặc công khai danh tính, đảm được sự bảo mật và an toàn cũng như quyền riêng tư của người dùng
• Quyền kiểm soát quỹ: Vì Mô hình mà DEX áp dụng là “Plug & Play”. Người dùng sẽ kết nối một ví điện tử của họ với sàn và giao dịch trên đó. Mọi hoạt động diễn ra trên sàn đều dựa vào Smart Contract được thiết lập sẵn. Sàn chỉ là trung gian kết nối giữa những người dùng với nhau và hoàn toàn không biết private key của bạn. Giao dịch xong ví này có thể được ngắt kết nối với sàn để đảm bảo an toàn.

2. Cách thức hoạt động

Một sàn DEX hoạt động thường thông qua ba bước cơ bản sau đây:

• Kết nối ví điện tử: Người dùng sẽ tự sử dụng chính ví của họ liên kết đến DEX mà họ muốn giao dịch và thực hiện giao dịch một nhanh chóng mà không cần tạo tài khoản hay phải KYC
• Giao dịch: Sau khi kết nối ví điện tử xong, người dùng sẽ thực hiện mua/bán trên sàn bình thường. Quá trình mua bán này người dùng sẽ thực hiện thông qua các AMM, các pool thành khoản có sẵn trên sàn và tự động hoàn toàn qua các hợp đồng thông minh, không bị kiểm soát bởi bên thứ 3, hoàn toàn phi tập trung
• Đảm bảo an toàn: Người dùng có kể kết thúc quyền truy cập ví cũng như các ủy quyền trong các SmartContract bất cứ lúc nào để đảm bảo sự an toàn tài sản của họ trong ví

3. Ưu và nhược điểm của DEX

Ưu điểm:

• Tính bảo mật: Đối với DEX, người dùng sẽ đăng nhập và thực hiện giao bằng chính ví của họ, chính vì vậy người dùng nắm giữ private key, khi các cuộc tấn công mạng xảy ra trên DEX, ví của họ sẽ đảm bảo an toàn không ảnh gì đến tài sản bên trong ví vì đó là cá thể độc lập giữa ví người dùng và sàn DEX
• Tính ẩn danh và phi tập trung: Giao dịch trên DEX hoàn toàn tự động, ẩn danh không bị kiểm soát bởi bên thứ thông qua các pool thanh khoản và các hợp đồng thông minh, đúng với điều mà nền tảng blockchain hướng tới là phi tập trung.

Nhược điểm:

• Thanh khoản thấp: Hiện tại đa phần thanh khoản trên DEX đều dựa vào các pool thanh khoản do người dùng cung cấp, vì vậy vẫn phụ khá nhiều vào pool thanh khoản đó dẫn thanh khoản của nhiều token bị chênh lệch không đồng đều
• Mức độ khả dụng chưa cao: Tuy về cơ bản các tính năng và giao diện của DEX khá dễ sử dụng nhưng nó vẫn đòi hỏi người dùng phải có những kiến thức cơ bản về tiền điện tử cũng như các rủi ro gặp phải nếu sử DEX. Đồng thời vì nó là phi tập trung nên cũng khá bất cập đối với người mới vì có sự đảm bảo nhất định.

PancakeSwap, Uniswap. hay QuickSwap,v.v. là những sàn DEX mà chúng ta hay gặp nhất trên thị trường Crypto. Theo DeFi Pulse, TOTAL VALUE LOCKED (TVL) hay còn gọi là Tổng giá trị bị khóa trong các sàn DEX đã lên đến hơn 24.24 tỷ USD mỗi ngày. So với CEX thì con số này vẫn còn thua xa nhưng nó vẫn đang phát triển mỗi ngày cho thấy nhu cầu của người dùng đối với DEX đang tăng theo thời gian bởi vì tính phi tập trung của nó.

4. Ai nên sử dụng sàn DEX ?

Sàn DEX được xem như là một hình thức giao dịch hoàn toàn mới. Đừng bắt đầu sử dụng sàn DEX khi bạn là một người mới chưa hiểu gì về tiền điện tử. Với mô hình “Plug & Play” của sàn DEX, ngoài kiến thức về sàn bạn còn cần am hiểu về ví điện tử phi tập trung nữa cũng như tìm hiểu về các rủi ro khi tham gia các pool thanh khoản hay chênh lệch trượt giá trong giao dịch,v.v.

5. Tổng kết

Như vậy XGems đã đưa đến các bạn những thông tin hữu ích về DEX, mong những thông tin trên sẽ hữu ích đối với các bạn trên con đường đầu tư trong thị trường này