Bạn có phải là người tự tin với những nghiên cứu của mình, đặc biệt là đối với lĩnh vực rộng như Crypto? Hay đã bao giờ bạn quyết định mua một đồng Coin do chính bạn tiến hành nghiên cứu chưa? Hành động bạn tự nghiên cứu đó được gọi là DYOR. Vậy DYOR là gì? Làm thế nào để tiến hành DYOR hiệu quả trong thị trường Crypto dành cho người mới?
- 1. DYOR là gì?
- 2. Tại sao DYOR lại quan trọng?
- 3. Cách để DYOR hiệu quả trong thị trường Crypto
- Xác định xu hướng thị trường và cơ hội nằm ở đâu
- Chọn lọc thông tin uy tín
- Đọc White Paper
- Kiểm tra Website, Team và Investor
- Đánh giá dự án qua dữ liệu trong quá khứ
- 4. Một số công cụ giúp bạn DYOR hiệu quả
- 5. Tổng kết
1. DYOR là gì?
DYOR (viết tắt của Do Your Own Research) – “Tự tiến hành nghiên cứu bởi chính bạn”. Đây là thuật ngữ được sử dụng nhiều trong các lĩnh vực cuộc sống. Còn trong thị trường tài chính, đặc biệt là Crypto, DYOR được xem như là các bước tiến hành phân tích cơ bản đối với một dự án trước khi đầu tư và các bước nghiên cứu này được tiến hành bởi không ai khác, là chính bạn.
Thuật ngữ này cũng được sử dụng như lời tuyên bố miễn trừ trách nhiệm (disclaimer) của các chuyên gia tài chính khi họ đưa ra bất kỳ lời khuyên hay chia sẻ kinh nghiệm nào. Điều này bạn có thể dễ dàng thấy ở sau những bài chia sẻ của họ thường để lại chữ DYOR.
2. Tại sao DYOR lại quan trọng?
Từ trước đến nay, bạn có bao giờ tự nghiên cứu và đầu tư theo nghiên cứu của mình chưa? Mình quan sát hầu như các nhà đầu tư đều tin tưởng vào kiến thức các đội, nhóm, các chuyên gia nhiều hơn là kiến thức chính họ tìm hiểu. Tuy nhiên, điều này không phải lúc nào cũng tốt, nó khiến bạn trở nên phụ thuộc và khó trưởng thành hơn trong thị trường này.
Không chỉ vậy, thị trường Crypto nói riêng luôn có những cá nhân, tổ chức nhận hoa hồng của nhiều dự án và tiến hành Shill cho dự án đó. Khi đó nếu không nhờ hiểu biết cá nhân mà là dựa vào niềm tin của bạn dành cho những cá nhân, tổ chức này thì rất dễ để bạn mua sai đồng Coin và mất tiền nếu dự án đó không tốt. Trong thị trường này bạn đừng tin hoàn toàn vào một ai, hãy tin vào quyết định của chính mình thôi nhé.
Vì vậy DYOR đóng vai trò quan trọng, giúp bạn đi từ gà mờ mà dần trở thành chuyên gia cho chính mình.
Mình lấy ví dụ thôi, ngày trước mình mua Coin thường không tuân thủ theo phân tích nào hết, mua một cách tâm linh. Mãi sau này khi mình học Phân tích Kỹ thuật, mình biết cách kiên nhẫn chờ đợi giá về vùng mua thì mới mua vào. Tuy nhiên điều này vẫn chưa đủ, yếu tố cần thiết khác đó chính là Phân tích cơ bản.
Lúc này mới phát sinh nhu cầu để mình DYOR sâu về dự án, nếu dự án đang có lộ trình ra sản phẩm mới thì khả năng sắp tới giá sẽ được đẩy lên, lúc này mình đã có thêm lý do để mua đồng Coin này và kỳ vọng nó sớm tăng để tiết kiệm thời gian chờ đợi và dòng vốn không bị đóng băng.
Ngược lại nếu mình DYOR và phát hiện dự án sắp trả Token, thường những đợt trả Token giá thường bị đè xuống, giảm sâu. Vì thế thay vì mua vào lúc này mình có thể đợi Token được trả xong, giá giảm để có vị thế đẹp hơn.
Vì thế, DYOR sẽ là bước bắt đầu giúp bạn học hỏi và khám phá nhanh hơn, trở nên nhạy bén hơn trong đầu tư. Vậy làm thế nào để tiến hành DYOR hiệu quả?
3. Cách để DYOR hiệu quả trong thị trường Crypto
Như mình đã nói, DYOR cũng được xem như một hình thức phân tích cơ bản. Các yếu tố để phân tích cơ bản về một dự án thành công hay tiềm năng mình đã chia sẻ trong bài viết 9 tiêu chí vàng để đánh giá một dự án tiềm năng. Bạn có thể tham khảo thêm tại đây.
Ở trong bài viết ngày hôm nay, mình sẽ tiến hành chia sẻ gói gọn 5 yếu tố từ kinh nghiệm của mình để bạn có thể dựa vào và bắt đầu DYOR một cách hiệu quả:
Xác định xu hướng thị trường và cơ hội nằm ở đâu
Khi bước vào Crypto, chắc chắn bạn đã có niềm tin về tương lai của thị trường, về một ngày Crypto trở nên phổ biến, Bitcoin được sử dụng trong các hoạt động thanh toán, lưu trữ giá trị và thị trường tồn tại song song với hệ thống tài chính truyền thống, phải không?
Crypto là thị trường mà ở đó, dòng tiền dịch chuyển theo xu hướng rất nhanh. Tuy nhiên, lúc này có rất nhiều dự án, nhiều đồng Coin ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Do đó nó rất khó để bạn xác định được đâu sẽ là nơi tiếp theo mà dòng tiền sẽ tới.
Nếu bạn có thể biết được đâu là xu hướng mà dòng tiền đang hướng về sẽ giúp bạn trở thành người chiến thắng trong bất kỳ hoạt động đầu tư nào. Đây là điều không dễ làm được, nhưng vì khó nên mới cần bạn phải tìm hiểu để nắm bắt cơ hội. Thay vì đợi người khác mách nước, khi đó vị thế đã không còn đẹp nữa rồi.
DYOR lúc này được vận dụng để tìm kiếm cơ hội thông qua dòng tiền. Cho tới hiện tại, có thể chia các lĩnh vực trên thị trường như sau:
- King of Crypto: Bitcoin.
- Stablecoin: USDT, UST, USDC, BUSD,…
- Smart Contract Platform: Ethereum, BNB, Solana, Cosmos, Cardano, Terra, Avalanche,v.v.
- Blockchain Ecosystem: Ethereum Ecosystem (những đồng Coin trong hệ sinh thái Ethereum), Polygon
- Ecosystem (những đồng Coin trong hệ sinh thái Polygon), Solana Ecosystem (những đồng Coin trong hệ sinh thái Solana),v.v.
- Exchange-Based Coin: Những đồng Coin của sàn giao dịch Crypto như BNB, FTT, KCS, MX, HT,v.v.)
- NFT & Metaverse: NFT Gaming (AXS, ALICE, DAR,v.v. những đồng Coin làm về game NFT), Metaverse và NFT (SAND, MANA, ENJ,v.v.).
- DeFi – Tài chính phi tập trung: Wallet (Coin98, Trust Wallet), DEX (Uniswap, SushiSwap), Lending & Borrowing Protocol (Compound, AAVE,v.v.)
- Oracles: ChainLink, Band Protocol,v.v.
- MemeCoin: SHIB, DOGE, BABYDOGE,v.v.
- Privacy Coin: ZEC, KEEP,v.v.
- Derivatives: Coin phái sinh (PERP, DYDX, GMX,v.v.)
- Social Token: Sport/Fan Token (ACM, PORTO, LAZIO, CITY,v.v.), Music (AUDIO,v.v.)
Và còn nhiều lĩnh vực khác như Sức khoẻ, Bảo hiểm, Lưu trữ,v.v. cùng các lĩnh vực gắn với thực tế đời sống được mã hoá thành các Crypto và ghi nhận dòng tiền chảy vào.
DYOR lúc này là việc bạn tiến hành quan sát xu hướng dòng tiền đang được tập trung vào đâu, hay thậm chí dự phóng nhu cầu thị trường xem nó đang muốn tập trung vào mảng gì.
Ví dụ: Lúc này thị trường đang có nhu cầu cao với các trend liên quan đến NFT, không chỉ lúc này thôi đâu mà xu hướng này đã kéo dài suốt hơn nửa năm nay.
Nếu để ý bạn có thể thấy những KOLs lớn trong thị trường đang dành sự quan tâm lớn đối với lĩnh vực này, điển hình là Changpeng Zhao (CZ). CZ tích cực đề cập đến NFT, Metaverse và Binance cũng tích cực hỗ trợ những dự án về NFT như Stepn, Axie Infinity,… Đó là tín hiệu bạn nên dành sự quan tâm.
Chọn lọc thông tin uy tín
Để có thể tự tiến hành DYOR và tự tin với kiến thức được nghiên cứu bởi chính mình, bạn rất cần sở hữu ít nhất là một nguồn thông tin uy tín.
Khi tiến hành DYOR, mình thường tập trung tìm hiểu và nghiên cứu dự án ở các yếu tố: Sản phẩm, Đội ngũ phát triển, Lộ trình, Thiết kế Tokenomics, WhitePaper có những thông tin công bố rõ ràng không?
Một số nguồn thông tin uy tín mình thường sử dụng là:
- CoinGecko và CoinMarketCap để check thông tin chung về Coin, Token như giá, vốn hoá thị trường, biểu đồ, giá cao nhất, thấp nhất từng thời điểm,v.v.
- WhitePaper của dự án: Là nguồn thông tin uy tín nhất được nhiều người sử dụng khi tìm hiểu về dự án.
- Các nguồn thông tin uy tín dành cho người mới ở Tiếng Việt: Coin98, Coin68, XGems,v.v.
Hoặc đơn giản bạn chỉ cần tiến hành tìm kiếm thông tin một đồng Coin trên Google với cú pháo “Tên dự án + là gì?” Hầu như bài viết liên quan đến đồng Coin đã được phân tích trước đó sẽ đề xuất tới bạn.
Chỉ bạn thêm một cách để tìm thông tin cũng như xem các nhà đầu tư khắp thế giới đang nghĩ gì về đồng Coin bạn đang tìm hiểu, đó là sử dụng Twitter với cú pháp: “$ + Tên đồng coin”. Ví dụ: $GMT.
Với cá nhân mình, mình sử dụng thêm Twitter như nguồn thông tin uy tín, an toàn và nhanh chóng. Mình theo dõi nhiều KOLs Crypto, là Founder của nhiều dự án tiền điện tử lớn như CZ, Sam Bankman-Fried, Do Kwon (Terra) hay là thành viên của các quỹ đầu tư lớn là Alameda Research, Multicoin Capital để xem họ tương tác nhiều với các dự án nào, họ đang có xu hướng tập trung vào lĩnh vực nào.
Bởi vì suy cho cùng, thị trường này cá voi Crypto vẫn đóng vai trò rất quan trọng, nên việc những ông lớn nghĩ gì, làm gì cũng sẽ ảnh hưởng nhiều tới xu hướng di chuyển của dòng tiền.
Bạn có thể xem thông tin của các thành viên thuộc bất kỳ một team nào qua website: Cypherhunter.com, nhập tên dự án/quỹ để tìm kiếm.
Đọc White Paper
White Paper hay còn gọi là sách trắng, là nguồn thông tin uy tín và đầy đủ nhất về một dự án mà bạn cần tìm kiếm. Các thông tin đó bao gồm: Sản phẩm, Tính ứng dụng của dự án, Lộ trình phát triển, Thiết kế Tokenomics, Lịch trả Token, Đội ngũ phát triển,v.v.
Về cơ bản thì những thông tin này cũng đã đủ giúp bạn tự tiến hành nghiên cứu và đưa ra quyết định đầu tư.
Kiểm tra Website, Team và Investor
Với những thông tin này, bạn có thể tiến hành kiểm tra xem Website họ có công bố đầy đủ thông tin về team, sản phẩm hay các kênh truyền thông của họ có được đầu tư không.
Một Website có đầu tư thì từ đầu bước vào bạn đã cảm nhận ngay được điều đó. Điều này chứng minh họ khá nghiêm túc ngay từ trải nghiệm của người dùng. Mình lấy ví dụ với website được đầu tư như Coin98.com dưới đây. Bạn có thể truy cập và tìm hiểu thông tin về hệ sinh thái Coin98, các sản phẩm, thị trường cũng như các chiến dịch đang diễn ra. Ngoài ra còn có các thông tin về đội ngũ, cộng đồng và hỗ trợ trực tuyến trực tiếp cho người dùng.
Việc thông tin được công bố đầy đủ trên Website cũng là yếu tố giúp nhà đầu tư dễ liên kết và tìm hiểu về họ hơn. Nếu họ làm việc nghiêm túc thì những thông tin này không có gì cần phải giấu cả. Bên cạnh đó, một cộng đồng mạnh cũng là điểm cộng bạn nên cân nhắc khi DYOR.
Đánh giá dự án qua dữ liệu trong quá khứ
Trong tài chính truyền thống có Báo cáo tài chính để biết được tình hình kinh doanh của công ty là như thế nào thì trong Crypto mọi số liệu được kê khai minh bạch trên Blockchain. Do đó không khó để bạn tra cứu các dữ liệu mà không sợ bị làm giả.
Các dữ liệu bạn có thể quan sát như là:
- Giá hiện tại, giá cao nhất, giá thấp nhất của đồng Coin đó và xem hiện tại giá đã giảm bao nhiêu so với đỉnh và tăng bao nhiêu so với đáy?
- Vốn hoá thị trường hiện tại và tổng vốn hoá của toàn bộ Token khi được mở quá.
- Khối lượng giao dịch trong 24h qua.
- Biểu đồ dịch chuyển giá trong suốt thời gian tồn tại của đồng Coin.
- Xem có bao nhiêu holders đang nắm giữ đồng Coin đó.
Với những số liệu này, bạn hoàn toàn có thể đánh giá rằng đồng Coin có tiềm năng hay không.
Ví dụ:
- Đồng Coin này tiềm năng tăng mạnh khi vốn hoá đang còn thấp, dễ đẩy và dễ xx hơn.
- Biểu đồ giá hiện tại đang điều chỉnh hay đang được FOMO, đã xx bao nhiêu lần từ đáy rồi.
- Số lượng holders nhiều cũng chứng minh độ phổ biến của dự án.
- Thanh khoản đồng Coin có mạnh không dựa vào khối lượng giao dịch 24h qua.
Như vậy trên đây là những cơ sở giúp bạn tiến hành DYOR hiệu quả trong thị trường Crypto. Ngoài các cơ sở này, việc sử dụng các công cụ để DYOR là điều cần thiết. Sau đây mình sẽ chia sẻ một số công cụ mà mình đã sử dụng qua và thấy có thể bạn sẽ cần đến.
4. Một số công cụ giúp bạn DYOR hiệu quả
CoinMarketCap và CoinGecko
Như mình đã đề cập ở trên, CoinMarketCap và CoinGecko được sử dụng để tìm kiếm các thông tin như xếp hạng, vốn hoá, giá và các thông tin cơ bản liên quan đến một đồng Coin hay các nhóm Coin. Đây là 2 trang tổng hợp thông tin uy tín và dễ sử dụng nhất hiện nay.
Để tìm hiểu thêm về 2 công cụ này, bạn có thể tham khảo:
- Hướng dẫn xem biến động thị trường crypto với CoinGecko.
- Hướng dẫn sử dụng CoinMarketCap cho người mới.
DeFiPulse và DeFilliama
Nếu bạn muốn research liên quan đến tài chính phi tập trung – DeFi thì công cụ không thể thiếu đó là DeFiPulse dành cho hệ sinh thái Ethereum là chủ yếu và DeFiliama dành cho các hệ sinh thái còn lại.
Hai công cụ này là nơi cung cấp thông tin thống kê về các số liệu về Tổng giá trị bị khoá (TVL) của các giao thức phi tập trung trên thị trường. Dựa vào số TVL này mà bạn có thể xác định được đâu là dự án tiềm năng và đâu là nơi dòng tiền đang ở lại nhiều.
CoinMarketCal
Thị trường Crypto có quá nhiều đồng Coin tồn tại, việc nắm bắt được tất cả các sự kiện quan trọng của hầu hết các đồng Coin là điều không thể.
Nhưng nếu bạn vẫn muốn bản thân được stay updated (luôn cập nhật được thông tin) liên quan đến các đồng Coin trên thị trường thì CoinMarketCal là công cụ cần thiết dành cho bạn.
CoinMarketCal là trang web tổng hợp các thông tin về sự kiện sắp diễn ra của các đồng Coin như lịch đốt token, lịch cập nhật hardfork hay cập nhật mạng lưới đều được tổng hợp dù lớn hay nhỏ.
Google Trend
Google Trend là một công cụ nghiên cứu và phân tích rất hữu ích được phát triển bởi Google. Nó hiển thị các chỉ số phổ biến và xu hướng theo thời gian cho bất kỳ từ hoặc cụm từ nào được tìm kiếm trên Google.
Do đó, bạn có thể tận dụng điều này để xem mức độ phổ biến của đồng Coin mà bạn đang quan tâm, để xem hiện tại xu hướng tìm kiếm của mọi người về đồng Coin này là như thế nào, có phổ biến hay không.
Google Trend đồng thời còn cho phép bạn thu hẹp kết quả tìm kiếm của mình cho các quốc gia và khoảng thời gian cụ thể. Bạn cũng có thể so sánh hai hoặc nhiều cụm từ tìm kiếm trên cùng một biểu đồ để thấy sự tương quan giữa 2 cụm từ này theo thời gian.
5. Tổng kết
Như vậy, trên đây là những thông tin mình muốn chia sẻ về thuật ngữ DYOR cũng như cách để DYOR hiệu quả trong thị trường Crypto. Thời gian đầu khi bắt đầu DYOR bạn sẽ tốn khá nhiều thời gian để làm quen, đưa ra nhận định và đôi khi nhận định còn sai nữa. Tuy nhiên sau một thời gian dài nghiên cứu, bạn sẽ hình thành được nhiều insight và cơ sở cho những đánh giá của mình một cách rõ ràng hơn, chính xác hơn.
