Song song với sự phát triển của công nghệ với hàng loạt các phát minh vĩ đại thì scam cũng dần trở thành một hiện tượng quen thuộc trong hầu hết mọi lĩnh vực, và ngành công nghiệp tiền điện tử cũng không ngoại lệ. Một trong những hình thức lừa đảo xảy ra và gây nên tác hại nghiêm trọng đó là exit scam. Tuy nhiên, vẫn có nhiều người đã trở thành nạn nhân của các vụ scam này bởi chưa hiểu rõ và nắm bắt được dấu hiệu của chúng.
Trong bài viết hôm nay, XGems sẽ chia sẻ cùng bạn tất tần tật từ A – Z những điều cần biết về exit scam để tránh những trường hợp đáng tiếc xảy ra nhé! Nào chúng ta cùng bắt đầu thôi!
1. Exit scam là gì?
Exit Scam là thủ đoạn lợi dụng sự tin tưởng của người khác để đánh lừa họ tham gia vào những giao kèo hết sức phóng đại. Thông qua đó, kẻ tấn công sẽ nhận về những lợi ích nhất định (thường là tiền mặt hoặc các tài sản có giá trị) và sau đó bất ngờ biến mất mà không để lại bất kỳ thông tin nào.
Đến thời điểm hiện tại, exit scam là một hình thức lừa đảo không còn quá xa lạ với cộng đồng bởi xuất hiện khá phổ biến trong nhiều lĩnh vực khác nhau như bán hàng online, bán hàng trái pháp luật (hàng lậu, hàng cấm) và đặc biệt là trong không gian tiền điện tử. Đặc điểm của các vụ exit scam là nạn nhân không tìm hiểu rõ đầy đủ thông tin về dự án, còn phía dự án sẽ đưa ra các quảng cáo về lợi nhuận hấp dẫn hay các tài sản dễ sinh lời… dẫn đến việc người dùng dễ mắc phải cạm bẫy.
2. Thủ đoạn để thực hiện exit scam
Để thực hiện thành công một vụ exit scam, kẻ lừa đảo sẽ sử dụng nhiều thủ đoạn khác nhau để tìm mọi cách đánh lừa nạn nhân. Cụ thể, chúng có thể tạo ra bộ mặt uy tín giả mạo bằng cách xây dựng, đánh bóng hình ảnh để thu hút sự chú ý của đông đảo cộng đồng xung quanh.
Đối với lĩnh vực kinh doanh, những kẻ lừa đảo có thể thiết lập ra các trang web bán hàng giá rẻ với chất lượng sản phẩm cao, lôi kéo thị hiếu của người dùng. Sau đó lên đơn hàng, nhận tiền đặt hàng và cuối cùng bỏ trốn khiến họ lâm vào cảnh tiền mất tật mang.
Trong lĩnh vực tiền điện tử, lợi dụng tính phi tập trung và tính ẩn danh, kẻ xấu có thể tạo ra exit scam thông qua việc thực hiện các ICO ( Initial Coin Offering) lừa đảo. Chúng sẽ nhận tiền mua token của nạn nhân rồi trốn thoát và chiếm đoạt tất cả số tiền đó.
Nhìn chung, các thủ đoạn để thực hiện exit scam diễn ra hết sức tinh vi và dễ khiến người dùng bị đánh lừa, nhất là đối với những ai mới tham gia vào một lĩnh vực nào đó, chưa có nhiều kinh nghiệm để tự đánh giá một dự án, đối tượng bất kỳ.
3. Một số vụ exit scam điển hình trong crypto
Evolution
Đây là một trong số những vụ exit scam lớn xảy ra vào thời điểm năm 2016. Evolution là một trang web bán hàng chợ đen nổi tiếng và chuyên bán các chất gây nghiện, được thiết lập vào năm 2014. Sau khi nhận tiền đặt hàng từ số lượng lớn người dùng, những kẻ đứng sau trang web này đã chiếm đoạt 12 triệu đô BTC (đồng coin được trả thông qua các đơn hàng) và bỏ trốn ngay sau đó.
Ngày 18 tháng 3 năm 2016, Evolution chính thức bị dỡ xuống và nhiều người dùng đã trắng tay khi mua các mặt hàng cấm này.
Confido
Confido là một ví dụ điển hình về exit scam xuất hiện vào tháng 11 năm 2017. Đây là một dự án startup và tiến hành ICO, nhưng lại bất ngờ biến mất chỉ sau một đêm sau khi gọi vốn được $375,000 dưới hình thức các loại tiền điện tử.
Thay vì sử dụng số tiền được rót vốn để đầu tư, phát triển dự án như hứa hẹn thì những kẻ đứng đầu đã ôm tiền và chạy trốn không để lại bất kỳ dấu vết nào. Vụ exit scam này đã khiến vốn hóa thị trường của tiền điện tử giảm từ khoảng 6 triệu đô xuống còn $70,000 trong vòng một tuần tại thời điểm đó.
BitConnect
BitConnect cũng là một dự án được biết đến với vụ exit scam từng xảy ra trong quá khứ. Cụ thể dự án này đã hứa hẹn với các nhà đầu tư mức lợi nhuận hàng ngày ổn định 1%, chẳng hạn một khoản đầu tư ban đầu trị giá $1,000 và có thể thu về 50 triệu đô trong vòng 3 năm. Tuy nhiên, sau sự thành công của đợt ICO từ tháng 12 năm 2016, BitConnect đột ngột đóng cửa các dịch vụ cho vay và giao dịch vào tháng 1 năm 2018.
Tại thời điểm đó dự án đang trong giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ và sở hữu khối lượng khách hàng lớn đáng kể, mức vốn hoá trên 2.7 tỷ đô trong tháng 12 năm 2017. Song con số này đã đột ngột giảm mạnh chỉ còn 17 triệu đô vào tháng 3 năm 2018.
LoopX
LoopX cũng là một dự án exit scam thực hiện dưới hình thức ICO, mang đến nhiều hưa hẹn với cộng đồng. Dự án này trước đó đã cam kết rằng sẽ đảm bảo lợi nhuận mỗi tuần nhờ phần mềm giao dịch tiên tiến nhất hiện có.
Tuy nhiên, sau khi nhận được khoản tiền đầu tư lên đến 4.5 triệu đô bằng Bitcoin và Ethereum thì LoopX đột ngột mất tích vài tháng 2 năm 2018. Điều này khiến các nhà đầu tư thiệt hại lớn khi rót vốn vào dự án và gây ra một phen điêu đứng cho cộng đồng crypto.
Neteller/Skrill
Đây là một vụ exit scam xảy ra ở Việt Nam trong quá trình mua bán Neteller/Skrill. Cụ thể của vụ lừa đảo này đó là khi bên mua đã hoàn tất việc chuyển tiền bằng VND qua cho bên bán nhưng không nhận được bất kỳ Neteller/Skrill nào từ bên bán. Thời điểm đó cũng nhiều người hoài nghi rằng cũng có thể là do bên bán chuyển Neteller/Skrill rồi nhưng bên mua không chuyển tiền VND.
4. Cách phòng tránh thủ đoạn exit scam
Trên thực tế, vẫn chưa có biện pháp nào giúp chống lại exit scam một cách triệt để hoàn toàn được. Tuy nhiên, để phòng tránh hình thức lừa đảo này với xác suất cao, bạn có thể đánh giá các khía cạnh sau đây của một dự án và đưa ra quyết định đầu tư đúng đắn nhé!
Đánh giá độ uy tín
Yếu tố quan trọng hàng đầu của một dự án trong lĩnh vực crypto ngay từ khi được xây dựng đó là độ uy tín, trách nhiệm và quyền sở hữu. Nhất là khi ngành công nghiệp tiền điện tử có xu hướng bùng nổ thời gian qua, thì việc đầu tư sinh lời thông qua hình thức ICO đầy hứa hẹn hơn đối với người dùng so với các khía cạnh khác.
Song, nếu bạn là nhà đầu tư, hãy tìm hiểu thật kỹ và xác minh đầy đủ các thông tin về dự án và về đội ngũ phát triển. Đặc biệt là kiểm tra các quảng cáo về lợi nhuận hấp dẫn khi rót vốn vào dự án có đúng với sự thật hay không. Đồng thời nên quan sát kỹ từng bước đi của những nhà phát triển và thu thập ý kiến từ nhiều phía của người dùng.
Phát hiện các cam kết lợi nhuận phóng đại
Khi có ý định đầu tư vào một dự án, người dùng có thể thường bắt gặp những lời cam kết chắc nịch về khoản lợi nhuận thu về vô cùng hấp dẫn trong tương lai gần. Đây cũng là một trong những chiêu thức quen thuộc của các vụ exit scam.
Trong trường hợp này, người dùng nên sử dụng các kinh nghiệm đã có trong lĩnh vực này, tham khảo ý kiến của những người tham gia thị trường đã lâu và đáng tin cậy. Đồng thời cũng cần follow sát với dự án để nắm bắt được tình hình phát triển của nó có giống như lộ trình đưa ra trước đó hay không.
Xem xét Whitepaper
Đối với bất kỳ một dự án nào trong lĩnh vực crypto thì Whitepaper luôn là một tài liệu quan trọng cung cấp thông tin chi tiết và lộ trình phát triển ngay từ khi được ra mắt. Kể cả các dự án ICO từ khi huy động vốn cho đến lúc phát triển thành công cũng cần có một định hướng mục tiêu rõ ràng từ ban đầu.
Chính vì vậy, một ICO tiềm năng và có đầy đủ thông tin sẽ mang lại cho người dùng những đánh giá khách quan về khả năng thành công của nó trong tương lai.
Quan sát cơ chế hoạt động của dự án
Để tránh trở thành nạn nhân của exit scam, người dùng cũng nên quan sát kỹ mô hình hoạt động của dự án mà họ muốn đầu tư. Thông thường, một dự án ngay từ khi mới build, đi từ con số 0 nhưng qua thời gian, họ phải chứng minh được sự phát triển trong giai đoạn khác nhau.
Cân nhắc kỹ dự án quảng cáo quá nhiều
Quảng cáo tràn lan nhưng không đúng với thực tế có thể là một trong số những dấu hiệu của exit scam. Nếu một dự án quảng cáo rầm rộ nhưng lại không đưa ra những thông tin chính xác, đáng tin cậy hay không có bất kỳ chi tiết nào về đội ngũ các nhà phát triển, trong trường hợp này các nhà đầu tư nên xem xét kỹ và đưa ra quyết định đúng đắn. Bởi nếu bị che mắt bởi sự hào nhoáng trong các quảng cáo đưa ra, có khả năng họ sẽ bị rơi vào cạm bẫy của những kẻ lừa đảo.
5. Tổng kết
Exit scam là một trong những hình thức lừa đảo gây ra nhiều thiệt hại về tài sản nghiêm trọng cho các nhà đầu tư. Những kẻ đứng sau các vụ exit scam nỗ lực xây dựng các dự án với nhiều hứa hẹn về khả năng sinh lời để đánh lừa nạn nhân, nhưng sau đó ôm tiền biến mất không dấu vết.
