Làm thế nào để biết được nhu cầu và quan tâm của nhà đầu tư đối với một đồng coin của thị trường này? Bạn có thể xem xét khối lượng giao dịch, độ biến động, chỉ số on-chain hoặc các phân tích kỹ thuật. Tuy nhiên, có một yếu tố cực kỳ quan trọng mà bạn không thể bỏ qua, đó chính là Liquidity hay còn gọi là tính thanh khoản.
- 1. Liquidity là gì ?
- 2. Ý nghĩa của thanh khoản
- 3. Tầm quan trọng của thanh khoản với thị trường crypto
- Cải thiện giá cả
- Ổn định thị trường, loại bỏ thao túng
- Thời gian giao dịch nhanh hơn
- Tăng độ chính xác của phân tích kỹ thuật
- 4. Các yếu tố ảnh hưởng đến thanh khoản
- Khối lượng (volume) giao dịch
- Các sàn giao dịch tiền điện tử
- Khả năng sử dụng và sự chấp nhận
- Luật pháp
- 5. Cách kiểm tra thanh khoản của một đồng coin
- Volume (Khối Lượng) giao dịch trong 24h
- Độ sâu của order book (order book depth)
- Chênh lệch giá mua – giá bán (bid-ask spread)
- 6. Thanh khoản trong crypto có rủi ro không ?
- 7. Tổng kết
1. Liquidity là gì ?
Liquidity – Tính thanh khoản là từ dùng để thể hiện mức độ dễ dàng mua/bán một tài sản bất kỳ trên thị trường mà không ảnh hưởng đến sự ổn định về giá trị của tài sản đó.
Trong thị trường crypto, tính thanh khoản dùng để chỉ khả năng khả năng mua/bán một đồng coin hoặc chuyển đổi đồng coin đó sang tiền tệ fiat một cách dễ dàng và nhanh chóng.
Tiền mặt (hoặc các tài sản tương đương với tiền tệ fiat) có thể được coi là có tính thanh khoản cao nhất vì nó dễ dàng chuyển đổi thành các tài sản khác. Trong thị trường crypto, tài sản có tính chất tương tự chính là các stablecoin.
Mặc dù stablecoin và crypto chưa được phổ biến ở các thị trường chính thống nhưng đó chỉ còn là vấn đề thời gian cho đến khi chúng được chấp nhận.
Hiện nay, đa phần các giao dịch trong thị trường crypto được thực hiện mua/bán chuyển đổi qua loại tiền ổn định (stablecoin). Đồng thời ta có thể thấy mức độ vốn hóa cũng như lượng dữ trữ đảm bảo bảo chứng 1 stablecoin = 1 usd ngày càng tăng cho thấy nhu cầu sử dụng stablecoin của nhà đầu tư đang tăng cao. Vì vậy Stablecoin là đồng tiền đang có thanh khoản cao nhất
2. Ý nghĩa của thanh khoản
Tương tự như với bất kỳ thị trường nào khác trong crypto cũng vậy, nếu bạn muốn có thể mua/bán một đồng coin nhanh chóng mà không cần phải bán phá giá hoặc mua giá cao hơn hoặc không phải mất thời gian chờ đợi giao dịch được khớp thì thị trường mà bạn đang giao dịch phải có tính thanh khoản cao. Có nghĩa là đồng coin mà bạn muốn mua/bán phải được nhiều quan tâm và có nhu cầu mua/bán cao trên thị trường đó.
Nói cách khác, thị trường phải có nhiều hoạt động giao dịch và sự chênh lệch giữa giá mua và giá bán không được quá lớn.
Đối với một số đồng coin, thanh khoản không phải là vấn đề vì nhận được sự quan tâm của nhà đầu tư và nhu cầu cao. Ví dụ như Bitcoin hoặc Ethereum.
Tuy nhiên nhiều đồng coin nhỏ hoặc coin rác khác phải đối mặt với thanh khoản kém hơn nhiều bởi vì các đồng coin đó không có nhu cầu đối nhà đầu tư dẫn đến việc thiếu dòng tiền
Nếu một đồng coin thiếu tính thanh khoản hay thanh khoản thấp thì việc mua bán đồng coin đó rất khó khăn:
- Nếu giá coin tăng, nhưng thanh khoản kém vì nhiều yếu tố trước đó cũng khiến bạn không thể nào bán ra được.
- Nếu giá coin giảm thì còn tệ hơn vì thanh khoản lúc này còn thấp hơn nữa, dường như bạn không thể nào thanh lí tài sản của mình và cứ thế bạn ôm đồng coin cho đến khi nó giảm về 0
Đây là lí do tại sao trước khi đầu tư một đồng coin, tính thanh khoản nó quan trọng như thế nào và bạn cần kiểm tra kỹ nó trước khi quyết định đầu tư.
3. Tầm quan trọng của thanh khoản với thị trường crypto
Cải thiện giá cả
Liquidity cao trên thị trường là một tình huống lý tưởng vì nó làm cho giá cả được cải thiện cho tất cả những người có liên quan do số lượng người mua và người bán lớn.
Chẳng hạn, một thị trường sôi động với hoạt động giao dịch cao cho phép người bán bán với giá cạnh tranh (để không bị thua lỗ). Trong khi đó người mua sẽ phải trả giá cao hơn (theo mức độ thất vọng của họ). Từ đó tạo ra giá thị trường cân bằng mà tất cả mọi người đều có thể chấp nhận được.
Ổn định thị trường, loại bỏ thao túng
Liquidity cao đảm bảo giá cả ổn định và sẽ không dễ bị dao động bởi các tin tức rác hay các giao dịch lớn có thể ảnh hưởng đến nó trên thị trường.
Trên thực tế, việc cá voi thao túng và làm giá một đồng coin rất dễ xảy ra trong các thị trường kém thanh khoản. Một lệnh mua hoặc bán lớn bất thường cũng có thể sẽ tạo ra biến động trong giá tiền điện tử. Điều này góp phần làm tăng sự biến động cũng như gây ra nhiều rủi ro cho nhà đầu tư nói riêng và thị trường tiền điện tử nói chung.
Ngược lại, trong một thị trường có độ thanh khoản cao, giá đồng coin ổn định sẽ có thể đáp ứng được các nhu cầu mua/bán lớn bất thường của cá voi vì có rất nhiều người cũng đang muốn mua/bán đồng coi đó, điều đó sẽ hấp thụ được lượng lớn hàng mà cá voi phân phối ra thị trường. Điều đó rất khó để cá voi có thể thực hiện hành vi thao túng giá trên thị trường vì so với tổng khối lượng rất cao của toàn thị trường thị khối lượng bán ra của cá voi chẳng là gì cả.
Thời gian giao dịch nhanh hơn
Suy cho cùng Liquidity là thước đo số lượng người mua và người bán hiện tại và tiềm năng trong thị trường. Thông thường, các thị trường có tính thanh khoản cao thì khối lượng giao dịch cũng cao.
Do đó, việc mua/bán tiền điện tử trong thị trường thanh khoản cao sẽ dễ dàng hơn vì các lệnh được thực hiện nhanh hơn do số lượng người tham gia thị trường lớn. Về cơ bản, điều này có nghĩa là bạn có thể tham gia hoặc thoát khỏi giao dịch bất cứ lúc nào. Điều này đôi khi rất quan trọng trong thị trường tiền điện tử luôn có sự biến động theo từng giây.
Tăng độ chính xác của phân tích kỹ thuật
Phân tích kỹ thuật đề cập đến việc nghiên cứu lịch sử giá trong quá khứ, sử dụng các chỉ báo kỹ thuật và mô hình biểu đồ để dự đoán giá tiền điện tử trong tương lai.
Mặc dù phân tích kỹ thuật không phải là tất cả, nhưng nó vẫn là một phương pháp được sử dụng rộng rãi để tìm hiểu thị trường và nâng cao kết quả giao dịch. Thanh khoản cao cho phép phân tích kỹ thuật chính xác hơn vì việc hình thành giá và biểu đồ sẽ phát triển và chính xác hơn.
4. Các yếu tố ảnh hưởng đến thanh khoản
Khối lượng (volume) giao dịch
Volume giao dịch thể hiện nhu cầu mua/bán của nhà đầu tư đối với một đồng coin .Vì vậy nó là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến tính thanh khoản trong thị trường crypto.
Volume giao dịch là chỉ số liên quan đến số lượng coin đang được mua/bán trên các sàn giao dịch DEX và CEX, thường được tính trong khoảng thời gian 24h.
Về cơ bản, Volume giao dịch thể hiện mức độ hoạt động và nhu cầu của nhà đầu tư một đồng coin trên thị trường. Bạn có thể kiểm tra nó trên các trang web chuyên cung cấp số liệu thống kê như Coingecko, CoinMarketCap, TradingView,v.v. hoặc kiểm tra volume trực tiếp trên một sàn giao dịch bất kỳ
Một đồng coin có khối lượng giao dịch tăng cao cho thấy rất nhiều người đang quan tâm và mua/bán đồng coin đó trên thị trường
Trong vài năm gần đây, mức độ phổ biến của crypto ngày càng tăng, điều đó khiến nhu cầu về crypto của nhà đầu tư cũng gia tăng dẫn đến khối lượng mua/bán tăng cao, tạo ra thanh khoản tăng cao trong thị trường crypto
Các sàn giao dịch tiền điện tử
Sự gia tăng số lượng các sàn giao dịch tiền điện tử đáng tin cậy sẽ tạo cơ hội cho nhiều người dễ dàng tiếp cận và tham gia mua/bán trên thị trường crypto, khiến volume giao dịch ngày càng gia tăng, tạo ra việc thanh khoản tốt cho thị trường.
Hiện tại thị trường tiền điện tử có hàng trăm sàn giao dịch tập trung, hàng chục sàn giao dịch phi tập trung và một số nền tảng ngang hàng (P2P) đang tồn tại. Nhưng có số đó không ngừng gia tăng để đáp ứng nhu cầu đang tăng lên của nhà đầu tư.
Khả năng sử dụng và sự chấp nhận
Ở bất cứ đâu, sự tồn tại của một loại tiền tệ nào đó cũng được quyết định bởi sự chấp nhận của cộng đồng vì những tiện ích mà nó có thể mang lại.
Đó là lý do tại sao tiền điện tử phải được chấp nhận như một phương tiện thanh toán để tăng khả năng sử dụng và thanh khoản của nó.
Vừa qua, việc chấp nhận Bitcoin là tiền tệ hợp pháp ở El Salvador làm gia tăng nhu cầu của người dân đối với đồng tiền này, khi nhu cầu gia tăng sẽ có dòng tiền đổ vào Bitcoin, từ đó tạo thanh khoản để luân chuyển dòng tiền.
Hiện có hơn hàng trăm ngàn nhà cung cấp ở các quốc gia khác nhau đã tham gia và chấp nhận thanh toán bằng crypto. Bao gồm nhiều công ty công nghệ lớn như Amazon, IBM, Microsoft, Visa, Apple, PayPal,v.v. Cho thấy sự gia tăng rõ rệt về nhu cầu sử dụng Bitcoin trên toàn thế giới.
Luật pháp
Trái ngược với suy nghĩ của nhiều người, các quy định pháp luật đóng một vai trò khá quan trọng đối với thanh khoản tiền điện tử.
Các quốc gia khác nhau áp dụng các định chế khác nhau với tiền điện tử. Ở các nước như Mỹ, Canada,… tiền điện tử được chấp nhận thanh toán tại một số cửa hàng. Do đó làm tăng số lượng người tham gia thị trường và tăng thanh khoản ở các quốc gia đó.
Ngược lại, tiền điện tử bị cấm giao dịch tại một số quốc gia. Điều này làm cản trở việc tiếp cận của nhà đầu tư đến tiền điện tử, sẽ làm giảm thanh khoản vì lệnh cấm khiến người dùng phải giao dịch thông qua các sàn giao dịch trung gian hoặc trên các nền tảng mua/bán P2P. Nó dẫn đến giá cao hơn vì có ít người bán để đáp ứng nhu cầu thị trường về tiền điện tử (cầu cao – cung thấp).
Bất chấp tình hình đó, tiền điện tử vẫn đang phát triển với tốc độ rất nhanh. Vì vậy, lập trường rõ ràng của các nhà chức trách về các vấn đề như bảo vệ người tiêu dùng sẽ góp phần khiến nhiều nhà đầu tư yên tâm tham gia vào thị trường hơn.
5. Cách kiểm tra thanh khoản của một đồng coin
Việc đánh giá thanh khoản một đồng coin phụ thuộc vào khá nhiều yếu tố, nhưng có ba yếu tố mà các bạn cần lưu ý mà ta hay thấy nhất là:
- Volume giao dịch trong 24h
- Độ sâu của order book
- Chênh lệch giữa giá mua và giá bán ( bid-ask spread )
Volume (Khối Lượng) giao dịch trong 24h
Khối lượng giao dịch của một đồng coin trong 24h cao đồng nghĩa với việc có nhiều hoạt động giao dịch mua và bán xảy ra hơn. Điều đó làm tăng tính thanh khoản của đồng coin đó, giúp bạn có thể mua/hoặc bán đồng coin đó ở mức giá mong muốn.
Nhìn vào hình trên bạn có thể thấy Volume giao dịch 24h của Bitcoin cao hơn so với Decred. Điều đó có nghĩa là Bitcoin đang được sự quan tâm và nhu cầu mua/bán btc của nhà đầu tư đang tăng tao giúp nó có tính thanh khoản tốt hơn. Do vậy việc mua hoặc bán Bitcoin sẽ trở nên dễ dàng và nhanh chóng hơn nhiều do mức độ hoạt động cũng như nhu cầu thị trường lớn hơn
Độ sâu của order book (order book depth)
Độ sâu của orderbook (sổ lệnh) thể hiện mức độ thanh khoản mà order book đang tạo ra và hấp thụ giữa người mua và người bán.
Thị trường càng “sâu” thì càng có nhiều tính thanh khoản trong order book. Cũng có nghĩa là một thị trường có nhiều thanh khoản hơn có thể hấp thụ các lệnh lớn hơn mà không ảnh hưởng đáng kể đến giá.
Tuy nhiên, orderbook không phải lúc nào cũng phản ánh chính xác vì phụ thuộc vào vài yếu tố như các lệnh OCO. Limit, Stop – Limit hay các lệnh Market. Các lệnh này được tạo ra bằng cách sử dụng giao dịch tự động cùng điều kiện kèm theo, do đó có lệnh chỉ xuất hiện trên orderbook khi các điều kiện cụ thể cho các lệnh đó được đáp ứng thì lúc đó thanh khoản mới được tạo ra trên thị trường
Chênh lệch giá mua – giá bán (bid-ask spread)
Bid-ask spread là khoảng cách chênh lệch giữa người mua giá cao nhất và người bán giá thấp nhất
Bid-ask spread nhỏ thể hiện thị trường đó đang có tính thanh khoản tốt. Bid-ask spread nhỏ có đồng nghĩa với việc bạn sẽ dễ dàng mua/bán đồng coin của mình với giá mong muốn và bất cứ khi nào
Ngược lại, bid-ask spread lớn thường có nghĩa là thị trường thiếu tính thanh khoản và có sự khác biệt lớn giữa giá người mua muốn mua và giá người bán muốn bán.
Ví dụ:
- Nếu bạn mua BUSD trên sàn giao dịch Binance. Mức giá thấp nhất mà người bán sẽ bán BUSD cho bạn là 23.500 VND/BUSD. Giá này gọi là Ask Price.
- Nếu bạn bán thì mức giá cao nhất người mua sẽ mua của bạn là 23.400 VND/BUSD thì giá này gọi là Bid Price.
- Do đó, Spread = 100 VND/BUSD. Đây là mức chênh lệch khá thấp.
6. Thanh khoản trong crypto có rủi ro không ?
Tính thanh khoản là một trong những yếu tố quan trọng quyết định giá trị đồng một coin nào đó nói riêng và cả thị trường crypto nói chung. Nhưng việc phụ thuộc vào tính thanh khoản để đưa ra quyết định đầu tư một đồng coin là có nên không ?
Tiền điện tử vốn nổi tiếng là tài sản có độ biến động rất cao. Vì vậy, tính thanh khoản trong thị trường này cũng thường không ổn định.
Một đồng coin đang có thanh khoản tốt nhưng bất ngờ mất đi thanh khoản và ngược lại vì nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, và biến động cũng khác nhau
Vì vậy tính thanh khoản của một đồng coin phụ thuộc vào khá nhiều yếu tố như thời gian, tin tức thị trường, sản phẩm dự án, dòng tiền luân chuyển,v.v. nhưng tóm gọn lại vẫn là nhu cầu của các nhà đầu tư đối với dự án đó.
Do đó việc dựa vào tính thanh khoản để đầu tư một đồng coin là 1 yếu tố khách quan, giúp ta có cái nhìn rõ hơn về một đồng coin nhưng vẫn có các rủi ro tiềm ẩn xung như mình nêu trên. Hãy luôn cẩn thận!!!
7. Tổng kết
Trên đây mình đã cung cấp những thông tin giúp bạn hiểu được thế nào là thanh khoản, ý nghĩa và vai trò của nó với thị trường crypto. Bên cạnh đó, XGems cũng đề cập đến những yếu tố tác động lên thanh khoản cũng như cách kiểm tra thanh khoản của một đồng coin.
Dù thể thể chính xác hoàn toàn, nhưng thanh khoản vẫn một là một yếu tố rất quan trọng vì nó quyết định sau này bạn có thể thanh lí tài sản của mình được hay không, dù bạn tham gia vào bất kỳ thị trường nào. Vì thế, khi quyết định đầu tư thì thanh khoản nên được xem xét đầu tiên.
