Chiliz là dự án ứng dụng blockchain trong lĩnh vực thể thao, đóng vai trò là công cụ người hâm mộ trở nên gần gũi hơn với các đội tuyển, câu lạc bộ họ yêu thích.
1. Tổng quan về Chiliz
Chiliz là dự án ứng dụng blockchain trong lĩnh vực thể thao, đóng vai trò là công cụ người hâm mộ trở nên gần gũi hơn với các đội tuyển, câu lạc bộ họ yêu thích.
Với Chiliz, token CHZ và hệ thống các fan token (như JUV, PORTO…) người hâm mộ có thể tương tác và nhận được các quyền lợi nhất định đối với đội tuyển yêu thích. Có thể kể tới một số điểm nổi bật sau:
- Được tham gia biểu quyết trong một vài quyết định của câu lạc bộ.
- Tham gia vào FTO (Fan Token Offering), tương tự như IEO nhưng đối với Fan token.
- Hưởng một số quyền lợi khác như được giảm giá khi mua sản phẩm của đội tuyển, nhận vé tham dự các cuộc gặp mặt hoặc trận đấu…
Về tổng quan, đội ngũ phát triển Chiliz sẽ xây dựng một hệ sinh thái bao gồm:
- Chiliz chain & CHZ token: CHZ sẽ đóng vai trò là phương tiện thanh toán trong hệ sinh thái này, Chiliz chain là chain riêng với mục đích bảo mật, tăng use case cho CHZ và đảm bảo sự minh bạch.
- Hệ thống Fan token: Giúp kết nối người hâm mộ với câu lạc bộ họ yêu thích.
- Các phương tiện tiếp cận với người dùng (sàn giao dịch, app): Cung cấp các tính năng để tăng trải nghiệm người dùng và giúp họ nhận thức rõ quyền lợi của mình khi tham gia hệ sinh thái Chiliz.
Các sản phẩm trong hệ sinh thái
Chiliz hiện tại đang có 4 sản phẩm chính: Chiliz chain & token CHZ, Socios.com, hệ thống Fan token và Chiliz Exchange.
1. Chiliz chain & token CHZ
Nhà phát triển Chiliz sẽ xây dựng blockchain riêng mình để tăng use case cho CHZ cũng như phát triển nhiều ứng dụng phi tập trung (Dapp) phục vụ khách hàng.
Chiliz Chain 2.0 sẽ là một blockchain EVM Compatible, điều này giúp các lập trình viên tiếp cận và phát triển các Dapp trên một cách dễ dàng và nhanh chóng.
Bên cạnh đó, CHZ cũng đóng vai trò là trung tâm của hệ sinh thái Chiliz khi được sử dụng để trao đổi Fan token (trên Socios.com, Chiliz Exchange), dùng làm phí giao dịch Chiliz Chain, tham gia FTO (Fan Token Offering) và nhiều ứng dụng khác trong tương lai.
- Hệ thống fan token
Chiliz đã phát triển hệ thống Fan token để phục vụ những người hâm mộ thể thao. Với việc nắm giữ Fan token, người hâm mộ có thể tham gia quyết định một số vấn đề của câu lạc bộ như: thiết kế các sản phẩm thương mại, địa điểm thi đấu, các vấn đề về vé trận đấu…
Ngoài ra, Fan token holders cũng nhận được một số quyền lợi như nhận được vé tham gia trận đấu, các sản phẩm thương mại của đội tuyển…
- Socios.com
Socios là ứng dụng được phát triển với mục tiêu hiện thực hoá các chức năng của fan token kể trên. Hiểu một cách đơn giản, thông qua giao diện Socios, người hâm mộ sở hữu Fan token có thể nhận được những quyền lợi nhưbiểu quyết, nhận các sản phẩm của đội tuyển.
Bên cạnh đó, Socios còn có các tính năng khác, có thể kể tới một vài tính năng nổi bật như:
- Token hunt: Có cơ chế giống với tựa game PokemonGo nổi tiếng một thời, người chơi có thể di chuyển và tìm kiếm các phần thưởng (Fan token, CHZ…) thông qua môi trường AR.
- Marketplace: Sàn giao dịch Fan token và có thể là NFT trong tương lai được tích hợp trong ứng dụng.
- Badges: Hệ thống huân chương dành cho người dùng tích cực.
- Predictor: Người dùng có thể dự đoán kết quả trận đấu và nhận điểm thưởng với mỗi lần dự đoán chính xác
4. Chiliz Exchange
Đây là sàn giao dịch tập trung (CEX) cho phép người dùng giao dịch các loại Fan token khác nhau và thanh toán bằng CHZ (các Fan token chỉ có cặp giao dịch với CHZ).
Vai trò của Chiliz Exchange là tăng tính năng và nhu cầu của token CHZ cũng như giúp Fan token dễ tiếp cận với người dùng hơn.
2. Phân tích mô hình hoạt động Chiliz
Chiliz Chain & token CHZ
Chiliz Chain 2.0 và token CHZ là trung tâm hệ sinh thái các sản phẩm của Chiliz. Nước đi xây dựng blockchain riêng (CHZ hiện nay vẫn là token trên Ethereum) của Chiliz sẽ biến nó thành một hệ sinh thái độc lập.
Ngoài lợi ích tăng use case cho CHZ thì một hệ sinh thái mở (blockchain based) sẽ thu hút nhiều nhà phát triển hơn đến với Chiliz. Theo đó, sự sáng tạo trong cách thiết kế và ứng dụng CHZ cũng như Fan token sẽ không chỉ bị giới hạn trong khuôn khổ của đội ngũ Chiliz.
Ngoài ra, một ứng dụng khác của token CHZ là cho phép holders tham gia FTO (Fan Token Offering) thông qua ứng dụng Socios.
Tương tự với token của các nền tảng IDO/IEO, tính năng này sẽ mang lại lợi ích về mặt tài chính cho người dùng. Đây là một yếu tố hấp dẫn đặc biệt với một ngành đang thiên nhiều về khía cạnh tài chính như crypto.
Thông qua các sự kiện IDO/IEO, mức ROI trung bình tại ATH của các Fan token được mở bán tại mức giá hiện tại là 6.35x và 2.16x (thống kê từ cryptorank.io, cập nhật ngày 3/9).
Nếu so sánh với diễn biến của thị trường crypto trong năm 2022 thì đây là mức lợi nhuận khá tốt. Do đó đây là một tính năng đáng chú ý của CHZ token, giúp thu hút thêm nhiều người dùng vào hệ sinh thái Chiliz.
Hệ thống Fan token
Tổng quan mô hình hoạt động của hệ thống Fan token:
Fan token là một hệ thống token do các đội tuyển hợp tác với Chiliz phát hành, mục tiêu giúp người hâm mộ trở nên gắn kết hơn với đội tuyển đó.
Tokenomics của Fan token sẽ phụ thuộc vào câu lạc bộ cũng như lượng fan base của câu lạc bộ đó. Như vậy, có thể thêm một vài tính năng cho Fan token như burn token mỗi khi đội tuyển chiến thắng.
Như đã đề cập ở trên, Fan token holders có thể tham gia biểu quyết một số vấn đề của đội tuyển, tuy nhiên đội tuyển là người quyết định những cuộc thăm dò ý kiến. Điều này khác hoàn toàn với DAO, vì ở DAO, thành viên (token holders) có thể có quyền đưa ra các đề xuất thay đổi.
Do không giống như DAO (hoạt động trên cơ sở smart contract) nên việc thực hiện các polls voting của Fan token được đảm bảo bởi thoả thuận có tính pháp lý giữa Chiliz và câu lạc bộ.
Theo Socios, sẽ có những cuộc thăm dò ý kiến mà đội tuyển buộc phải thực hiện và cũng có những trường hợp đội tuyển không bắt buộc phải đưa ra quyết định dựa trên voting của fan.
Socios.com & Chiliz Exchange
Socios là ứng dụng cho phép các Fan token holders thực hiện quyền lợi của mình.
Có thể so sánh vai trò của Socios trong hệ sinh thái Chiliz như các ví non-custodial trên thị trường crypto hiện tại.
Bên cạnh Socios, đội ngũ phát triển cũng có một sản phẩm khác là Chiliz Exchange giúp tăng trải nghiệm người dùng, đây là sàn giao dịch Fan token sử dụng CHZ làm phương tiện thanh toán.
Nhìn chung, Socios và Chiliz Exchange giúp tăng use case và nhu cầu sử dụng CHZ và Fan token. Tuy nhiên, đây đều là các ứng dụng tập trung – đồng nghĩa với việc đội ngũ Chiliz kiểm soát toàn bộ ví blockchain. Do đó, sự phi tập trung và tính minh bạch của Fan token sẽ khó có thể được đảm bảo.
3. Chiliz capture value cho token như thế nào?
Hiện tại khi Chiliz chưa hoàn thiện blockchain riêng, nhu cầu sở hữu CHZ và Fan token sẽ phụ thuộc vào:
- Các dịch vụ, mức độ tiện lợi của chúng và sự hứng thú của khách hàng.
- Khối lượng giao dịch trên Chiliz Exchange và Socios, khối lượng giao dịch cao thể hiện tính ứng dụng cao và độ phủ lớn của CHZ.
- Số lượng câu lạc bộ hợp tác và triển khai Fan token.
Sau khi khởi chạy thành công Chiliz Chain 2.0, CHZ sẽ đóng vai trò là blockchain platform token và hưởng lợi từ sự phát triển của hệ sinh thái.
Theo tầm nhìn của đội ngũ phát triển, trong tương lai các Dapp sẽ được xây dựng trên Chiliz Chain 2.0 và tương thích với EVM, từ đó các lập trình viên sẽ tiếp cận nền tảng dễ dàng và phát triển nhiều ứng dụng hơn giúp đẩy mạnh nhu cầu đối với Chiliz.
Bên cạnh đó, nếu Chiliz có thể đưa ra những chiến lược phát triển hệ sinh thái vàphân bổ nguồn vốn phù hợp (như cách mà Avalanche, Binance, Polygon… đã triển khai), có thể kỳ vọng trong tương lai dự án sẽ chiếm spotlight của thị trường trong một khoảng thời gian.
4. Nhận định về Chiliz
Sự kết hợp giữa blockchain và thể thao
Sự kết hợp giữa blockchain, crypto và thể thao tạo ra một trải nghiệm mới cho những người tham gia thị trường cũng như người hâm mộ thể thao. Có thể thấy rằng nếu thành công trong việc thực hiện hoá tầm nhìn của mình thì Chiliz sẽ tạo ra những lợi ích sau:
- Blockchain và crypto sẽ được phổ cập trong lĩnh vực thể thao, góp phần làm tăng tính ứng dụng của công nghệ này.
- Xét về khía cạnh đầu tư, Fan token và CHZ sẽ có thể tách biệt và bớt phụ thuộc vào BTC (so với các crypto khác). Điều này góp phần tạo ra những lớp tài sản crypto có giá trị đa dạng hoá danh mục.
Theo báo cáo của Research And Markets, vào năm 2021, giá trị ngành công nghiệp thể thao toàn cầu đạt 440.8 tỷ USD và sẽ đạt ~600 tỷ USD vào năm 2025 với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm được dự đoán ở mức 8%.
Do đó, quy mô thị trường mà Chiliz nhắm tới lớn hơn hàng trăm lần giá trị vốn hoá hiện tại (khoảng 1.1 tỷ USD) của CHZ.
Với các sản phẩm hiện tại, Chiliz có thể tham gia vào ngành công nghiệp thể thao trongnhiều vai trò khác nhau như:
- Hỗ trợ thương mại điện tử để đưa các sản phẩm của đội tuyển đến tay người hâm mộ.
- Giúp monetize thông qua các nền tảng stream.
- Có thể là đơn vị tham gia tổ chức các sự kiện.
- …
Nếu Chiliz thực hiện đươc những điều trên, CHZ và các Fan token sẽ nhận được nhiều sự chú ý, từ đó gia tăng nhu cầu sở hữu của người dùng. Người hâm mộ thể thao cũng sẽ nhận được những trải nghiệm mới mẻ và hấp dẫn hơn.
Các vấn đề về tính minh bạch và phi tập trung
Tuy có hướng tiếp cận mới trên thị trường crypto nhưng hiện tại Chiliz vẫn tồn tại một số vấn đề sau:
- Sự phi tập trung và tính minh bạch.
- Trải nghiệm người dùng.
- Các vấn đề liên quan tới khả năng mở rộng.
Về vấn đề tính phi tập trung và sự minh bạch của Chiliz: các ứng dụng giúp người dùng thực hiện quyền lợi khi nắm giữ Fan token (Socios và Chilliz Exchange) đều là các ứng dụng tập trung (yêu cầu KYC và Chiliz kiểm soát private key của ví crypto).
Do đó các giao dịch quan trọng hay những biểu quyết thông qua Fan token liên quan đến hoạt động của câu lạc bộ không được đảm bảo hoàn toàn về tính phi tập trung và sự minh bạch.
Hiện tại, CHZ cùng các Fan token được triển khai trên mạng lưới Ethereum – mạng blockchain hàng đầu về tính phi tập trung. Tuy nhiên trong tương lai, khi Chiliz Chain 2.0 ra mắt thì vấn đề tập trung quyền lực trên mạng lưới sẽ là bài toán cần xem xét kỹ lưỡng hơn.
Về vấn đề liên quan tới trải nghiệm người dùng: Socios dường như đang chưa làm tốt mảng này khi ứng dụng chỉ được đánh giá 3/5 sao kèm theo nhiều bình luận tiêu cực.
Do đó, nhiều khả năng nhu cầu hiện tại của Fan token đến từ yếu tố đầu cơ theo đội tuyển chứ chưa xuất phát từ nhu cầu đối với các sản phẩm và dịch vụ của Chilliz.
Và cuối cùng là các vấn đề về khả năng mở rộng: mô hình kinh doanh của Chiliz yêu cầu dự án phối hợp với càng nhiều đội tuyển càng tốt, nhưngtrên thực tế, dưới tác động của các yếu tố (điển hình là pháp lý), vấn đề liên kết với các câu lạc bộ khá khó khăn.
Hơn nữa, mối liên kết này phải được thực hiện thông qua đàm phán và thảo luận về những lợi ích chung giữa câu lạc bộ và Chiliz – một việc không dễ, do đó việc mở rộng của Chiliz cũng không hề dễ dàng.
5. Cần chú ý gì khi đầu tư vào hệ sinh thái Chiliz?
Đối với việc xây dựng một lớp tài sản trong thị trường crypto gắn liền với yếu tố thể thao, đội ngũ phát triển dự án Chiliz đã có một hướng tiếp cận khác không hoàn toàn chú trọng vào tài chính (như rất nhiều các dự án khác hiện nay).
Đây là yếu tố quan trọng giúp người dùng định hướng khi quyết định đầu tư CHZ và các Fan token khi hầu hết các token hiện tại trên thị trường có xu hướng biến động theo giá BTC.
Do đó, nếu các token trong hệ sinh thái Chiliz có thể tách biệt với diễn biến của BTC thì đây sẽ là một điểm hấp dẫn các nhà đầu tư.
Như vậy, nếu biến động của CHZ và các Fan token liên quan nhiều tới các sự kiện/ yếu tố dính liền với thể thao thì trong quá trình đầu tư crypto, chúng sẽ phục vụ rất nhiều cho mục đích đa dạng hoá danh mục.
Khi so sánh mức độ tương quan của giá CHZ và BTC, có thể thấy mức độ tương quan về giá vẫn ở mức cao. 
Biểu đồ phân phối giá trị tương quan cho thấy rõ hơn điều này khi các giá trị lớn hơn 0.5 chiếm phần lớn (khoảng 74.3%).
Tuy nhiên, bắt đầu từ giữa tháng 7, xu hướng tương quan giữa giá của CHZ với BTC lại giảm dần. Dường như sức nóng của World Cup 2022 đã tạo ra một làn sóng đầu cơ đối với Chiliz. Tuy nhiên, trong khoảng thời gian hiện tại, điều này lại khiến CHZ trở thành một token có tính chất đa dạng hoá tốt trên thị trường crypto.
Đối với Fan token, hệ số tương quan với BTC cũng có diễn biến tương tự như CHZ.
Tuy nhiên, số liệu về tỷ lệ hệ số tương quan lớn hơn 0.5 của Fan token thấp hơn một chút so với CHZ (dao động trong khoảng 65% – 70%). Điều này chứng tỏ trong thị trường crypto, Fan token có giá trị đa dạng hoá lớn hơn CHZ.
Xét trên mối tương quan với các sự kiện thể thao, có thể thấy trong quá khứ CHZ đã tăng giá trong một vài sự kiện.
Và trong khoảng thời gian gần đây, khi mùa World Cup 2022 đến gần, giá CHZ và Fan token cũng có sự tăng trưởng – đi ngược với xu hướng giảm giá chung của thị trường crypto.
Khi xem xét diễn biến giá của CHZ với các sự kiện IEO/IDO Fan token (dữ liệu tổng hợp từ cryptorank.io), hiện chúng ta không thấy giữa việc ra mắt Fan token và giá CHZ có mối liên hệ rõ ràng nào dù chúng có liên hệ mật thiết trong mô hình hoạt động.
Tóm lại, khi đầu tư các token trong hệ sinh thái Chiliz chúng ta cần lưu ý một số điểm sau:
- CHZ hiện vẫn chưa tách biệt với diễn biến của BTC và thị trường crypto (hệ số tương quan vẫn khá cao, tỉ lệ hệ số tương quan 30 ngày lớn hơn 0.5 vẫn chiếm 74.3%).
- Các Fan token cũng cho thấy xu hướng tương tự, tuy nhiên dữ liệu từ tháng 7 trở lại đây cho thấy trong tương lai xu hướng trên có khả năng sẽ thay đổi.
- Chú ý tới các sự kiện thể thao lớn (đặc biệt là bóng đá) sẽ là một trong những điểm then chốt khi đầu tư các token trong hệ sinh thái Chiliz.
- Tuy có liên kết trong mô hình hoạt động nhưng chưa thấy có tương quan rõ ràng trong diễn biến giá CHZ với các sự kiện IDO/IEO Fan token.
6. Tổng kết
Chiliz không đơn thuần chỉ có CHZ và Fan token, Chiliz là cả một hệ sinh thái ứng dụng blockchain trong lĩnh vực thể thao. Với các sản phẩm hiện tại, đội ngũ phát triển đã góp phần đưa trải nghiệm của người hâm mộ với đội tuyển họ yêu thích lên một tầm cao mới.
Tuy vậy, dự án hiện vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề, điển hình là tính minh bạch và sự phi tập trung chưa được chú ý và đề cao dù dự án xây dựng dựa trên công nghệ blockchain. Bên cạnh đó, nhu cầu đối với CHZ và Fan token vẫn đang dựa trên yếu tố đầu cơ chứ chưa thực sự xuất phát từ việc trải nghiệm các dịch vụ của Chiliz.
Theo dõi tin tức mới nhất về Blockchain trên các kênh của XGems Capital
