Rug Pull xảy ra khi một nhóm lừa đảo tạo ra một token cho dự án tiền điện tử mới với nhiều lời giới thiệu hấp dẫn tạo sự FOMO, sau đó pumps giả tạo hiệu ứng và sau đó bán phá giá token đó trên thị trường khiến giá trị token trở 0 và gây thiệt hại nhà đầu tư. Rug pull là một loại hình thức lừa đảo thoát khỏi các dự án tiền điện tử và rút cạn thanh khoản trong các pool thanh khoản của tài chính phi tập trung (Decentralized Finance – DeFi).
- 1. Rug Pull trong thế giới Crypto là gì ?
- 2. Phân loại Rug Pull
- 3. Hard pulls vs soft pulls
- 4. Rug pull trong thế giới Crypto có bất hợp pháp không ?
- 5. Làm thế nào để tránh bị Rug pull trong thế giới Crypto ?
- Đội ngũ đằng sau dự án chưa được xác minh
- Thanh khoản trong các pool thanh khoản không được khóa lại
- Limits on sell orders
- Biến động giá tăng vọt nhưng các token holders thì lại không tăng hoặc biến động ít
- Lãi suất đầu tư thụ động cao đáng ngờ
- Dự án không Audit Contract từ bên thứ 3
- Phát hiện một trò lừa đảo kéo tấm thảm tiền điện tử: Phải mất một số công đoạn đào
1. Rug Pull trong thế giới Crypto là gì ?
Rug Pull xảy ra khi một nhóm lừa đảo tạo ra một token cho dự án tiền điện tử mới với nhiều lời giới thiệu hấp dẫn tạo sự FOMO, sau đó pumps giả tạo hiệu ứng và sau đó bán phá giá token đó trên thị trường khiến giá trị token trở 0 và gây thiệt hại nhà đầu tư
Rug Pull xảy ra khi một nhóm lừa đảo tạo ra một token cho dự án tiền điện tử mới, pumps giả tạo hiệu ứng và sau đó bán phá giá token đó trên thị trường khiến giá trị token trở 0 và gây thiệt hại nhà đầu tư
Rug pull là một loại hình thức lừa đảo thoát khỏi các dự án tiền điện tử và rút cạn thanh khoản trong các pool thanh khoản của tài chính phi tập trung (Decentralized Finance – DeFi).
2. Phân loại Rug Pull
Có ba loại Rug Pull chính trong tiền điện tử: liquidity stealing (ăn cắp thanh khoản), limiting sell orders (hạn chế lệnh bán) và dumping (bán phá giá).
Liquidity stealing xảy ra khi người tạo token rút tất cả thanh khoản từ các nhóm Liquidity Pool khiến nhà đầu tư không thể mua/bán token của token vì thiếu thanh khoản. Làm như vậy sẽ khiến tất cả giá trị được các nhà đầu tư mua vào bị thiệt hại nặng, đẩy giá của token đó trở về 0.
Những hình thức “liquidity pulls” này thường xảy ra trong môi trường DeFi. Rug Pull DeFi này là thủ đoạn lừa đảo thoát phổ biến nhất.
Limiting sell orders là một cách tinh vi để một nhà phát triển độc hại lừa gạt các nhà đầu tư, như trường hợp này đội ngũ dự án thêm một số mã code vào smartcontrac để giới hạn việc bán token, và chỉ họ mới có thể bán được token
Sau đó, các nhà phát triển đợi các nhà đầu tư bán lẻ mua vào tiền điện tử mới của họ bằng cách sử dụng các loại tiền tệ được ghép nối. Tiền tệ được ghép nối là hai loại tiền tệ đã được ghép nối để giao dịch, với một loại tiền tệ này với một loại tiền tệ khác. Một khi có đủ hành động giá tích cực, họ bán tháo các vị thế của mình và để lại một mã thông báo vô giá trị sau khi đánh thức.
Dumping xảy ra khi đội ngũ dự án đó bán đi một lượng lớn token của họ đang nắm giữ ra ngoài thị trường. Làm như vậy tạo ra một làn sóng làm giảm giá của các token này và khiến các nhà đầu tư còn lại nắm giữ các token trở nên vô giá trị.
“Dumping” thường xảy ra sau khi dự án làm marketing rầm rộ tạo sự FOMO quá mức đến các nhà đầu tư. Sự FOMO sẽ khiến họ mua vào bất chấp dẫn sự tăng vọt giá của token và sau đó đội ngũ đằng sau dự án đó sẽ bán tháo token của họ, điều thường được gọi là Kế hoạch Pump-and-Dump.
Nói chung, việc đội ngũ một dự án tự mua/bán token của chính họ không hẳn gọi là phi đạo đức. “Dumping” khi nói đến rug pull trong thế giới tiền điện tử DeFi, là một câu hỏi về số lượng và tốc độ bán một loại token.
3. Hard pulls vs soft pulls
Rug pulls được chia làm 2 dạng đó là: hard và soft.
Hard pulls là các thức thêm các mã độc vào các smart contract của dự án DeFi và đánh cắp tính thanh khoản ngay sau đó, trong khi soft pulls ám chỉ việc bán phá giá một tài sản gây thiệt hại về giá trị đến các nhà đầu tư
Rug pull có thể là “Hard” hoặc “Soft”. Việc Hard rug pulls xảy ra khi các nhà phát triển dự án mã hóa đưa các mã độc hại vào smart contract khởi tạo token của họ. Mục đích lừa đảo rõ ràng ngay từ đầu. Liquidity stealing cũng được coi là một Hard pulls.
Soft rug pulls đề cập đến các nhà phát triển dự án bán phá giá tài sản tiền điện tử của họ một cách nhanh chóng. Làm như vậy khiến token của dự án bị mất giá nghiêm trọng trong tay của các nhà đầu tư tiền điện tử còn lại. Mặc dù bán phá giá là phi đạo đức, nhưng nó có thể không phải là một hành động tội phạm giống như cách mà các hard pulls đã làm.
4. Rug pull trong thế giới Crypto có bất hợp pháp không ?
Việc Rug pull trong thế giới Crypto không phải lúc nào cũng là bất hợp pháp, nhưng chúng luôn phi đạo đức.
Ví dụ: nếu một dự án tiền điện tử hứa sẽ quyên góp tiền nhưng thay vào đó lại chọn giữ tiền, điều đó là phi đạo đức nhưng không phải là bất hợp pháp.
Sự sụp đổ của sàn giao dịch tiền điện tử Thổ Nhĩ Kỳ Thodex là một ví dụ điển hình về rug pull trong crypto. Vụ trộm trị giá $2B là một trong những vụ rug pull tiền điện tử lớn nhất năm 2021. Đây cũng là một trong những vụ exit scams tài chính tập trung (Centralized Finance – CeFi) lớn nhất trong lịch sử.
Mặc dù cảnh sát Thổ Nhĩ Kỳ đã bắt giữ 62 người trong quá trình điều tra vụ lừa đảo lớn, nhưng vẫn chưa rõ tung tích của hung thủ.
Các ví dụ gần đây khác về các giao thức đã phải chịu đựng kiểu kéo tấm thảm tiền điện tử này bao gồm Meerkat Finance, AnubisDAO, Compounder Finance và Uranium Finance,v.v.
5. Làm thế nào để tránh bị Rug pull trong thế giới Crypto ?
Có số cách dễ dàng nhận thấy thấy một dự án Rug pull mà các nhà đầu tư có thể chú ý để bảo vệ mình khỏi những tác động xấu như thanh khoản không bị khóa và không có cuộc kiểm toán bên ngoài nào được thực hiện.
Sau đây là sáu dấu hiệu mà người dùng nên chú ý để bảo vệ tài sản của họ khỏi các đợt Rug pull trong thế giới Crypto:
Đội ngũ đằng sau dự án chưa được xác minh
Các nhà đầu tư nên xem xét độ tin cậy của những người đứng sau các dự án tiền điện tử mới. Các nhà phát triển và nhà quảng bá có được biết đến trong cộng đồng tiền điện tử không? Hồ sơ theo dõi của họ là gì? Nếu nhóm phát triển đã bị lừa nhưng không được nhiều người biết đến, liệu họ có còn hợp pháp và có thể thực hiện những lời hứa của họ không?
Các nhà đầu tư nên nghi ngờ về các tài khoản và hồ sơ trên mạng xã hội mới và dễ bị làm giả. Chất lượng của sách trắng, trang web và các phương tiện truyền thông khác của dự án phải cung cấp manh mối về tính hợp pháp tổng thể của dự án.
Mặc dù Bitcoin là loại tiền điện tử lớn nhất thế giới được phát triển bởi Satoshi Nakamoto nhưng vẫn người vẫn là một câu hỏi bí ẩn cho đến ngày nay
Thanh khoản trong các pool thanh khoản không được khóa lại
Một trong những cách dễ nhất để phân biệt đồng tiền lừa đảo với tiền điện tử hợp pháp là kiểm tra xem đồng tiền đó có bị khóa thanh khoản hay không. Không có khóa thanh khoản đối với nguồn cung cấp mã thông báo, không có gì ngăn cản những người tạo dự án sử dụng toàn bộ thanh khoản.
Tính thanh khoản được đảm bảo thông qua các hợp đồng thông minh có khóa thời gian, lý tưởng là kéo dài từ ba đến năm năm kể từ lần chào bán đầu tiên của token. Trong khi các nhà phát triển có thể tùy chỉnh các khóa thời gian của riêng họ, các khóa thời gian của bên thứ ba có thể mang lại sự an tâm hơn.
Các nhà đầu tư cũng nên kiểm tra tỷ lệ phần trăm thanh khoản đã bị khóa. Một khóa chỉ hữu ích tương ứng với lượng thanh khoản mà nó đảm bảo. Được gọi là tổng giá trị bị khóa (Total Value Locked – TVL), con số này phải nằm trong khoảng từ 80% đến 100%.
Limits on sell orders
Một tác nhân xấu có thể mã hóa một token để hạn chế khả năng bán của một số nhà đầu tư nhất định chứ không phải người khác. Những hạn chế bán này là dấu hiệu nhận biết của một dự án lừa đảo.
Vì các hạn chế bán hàng được chôn trong mã, nên có thể khó xác định liệu có hoạt động gian lận hay không. Một trong những cách để kiểm tra điều này là mua một lượng nhỏ token mới và sau đó cố gắng bán nó ngay lập tức.
Biến động giá tăng vọt nhưng các token holders thì lại không tăng hoặc biến động ít
Sự thay đổi đột ngột về giá của một đồng tiền mới nên được xem xét một cách thận trọng có thể đó là dấu hiệu của một kế hoạch “pump” trước khi “dump” thường thấy trong thị trường crypto
Các nhà đầu tư hoài nghi về biến động giá của đồng xu có thể sử dụng các block explorer để kiểm tra số lượng các holders. Một số lượng holder ít sẽ khiến giá của token dễ bị thao túng giá. Dấu hiệu của một nhóm nhỏ người nắm giữ token cũng có thể đó là một vài con cá voi đang thao túng và có thể bán phá giá các vị thế nắm giữ token của họ và gây thiệt hại nghiêm trọng và ngay lập tức cho giá trị của token trở về 0.
Lãi suất đầu tư thụ động cao đáng ngờ
Nếu điều gì đó nghe có vẻ quá tốt để trở thành sự thật, thì nó có thể là như vậy. Nếu một pool Farm của đồng coin trong DeFi có Lãi suất đầu tư thụ động cao đáng ngờ có thể không phải là rug pull, nhưng đó cũng có thể là một kế hoạch Ponzi.
Khi các pool thanh khoản token cung cấp lợi suất phần trăm hàng năm (Annual Percentage Yield – APY) ở ba chữ số, mặc dù không nhất thiết là dấu hiệu của một trò lừa đảo, nhưng lợi nhuận cao này thường dẫn đến rủi ro cao như nhau.
Dự án không Audit Contract từ bên thứ 3
Hiện tại, các loại tiền điện tử mới đã trở thành thông lệ tiêu chuẩn để trải qua quá trình kiểm tra mã code chính thức do một bên thứ ba có uy tín thực hiện.
Tuy nhiên, các nhà đầu tư tiềm năng không nên đơn giản nghe lời nhóm phát triển rằng một cuộc đánh giá đã diễn ra. Việc kiểm tra phải được xác minh bởi một bên thứ ba và cho thấy rằng không có mã độc nào được tìm thấy trong các mã hợp đồng thông minh
Phát hiện một trò lừa đảo kéo tấm thảm tiền điện tử: Phải mất một số công đoạn đào
Vào năm 2021, ước tính có khoảng 7,7 tỷ đô la đã bị đánh cắp từ các nhà đầu tư trong các vụ lừa đảo tiền điện tử kéo thảm. Những nhà đầu tư này tin tưởng rằng họ đang đầu tư vào các dự án hợp pháp, chỉ khi rug pull xảy ra họ mới biết đó là dự án lừa đảo
Trước khi đầu tư, bạn nên dành thời gian để nghiên cứu các loại tiền điện tử mới và thực hiện thẩm định trước khi đầu tư vào một dự án mới.
