Sự kết hợp giữa 2 thuật toán đồng thuận Proof-of-Stake và Proof-of-History làm cho Solana trở thành một dự án độc đáo trong ngành công nghiệp blockchain cũng như giải quyết các vấn đề nan giải mà các blockchain khác đang gặp phải, tuy nhiên nó vẫn gặp phải nhiều nhược điểm khác nhau như dễ bị tập trung hóa.
1. Solana là gì ?
Solana là một dự án mã nguồn mở có chức năng cao triển khai một blockchain layer 1 mới, không cần sự cho phép và tốc độ cao.
Solona được thành lập vào năm 2017 bởi Anatoly Yakovenko – cựu CEO tại Qualcomm. Blockchain Solana ra đời nhằm mục đích mở rộng thông lượng vượt ra ngoài những gì thường đạt được bởi các blockchain phổ biến trong khi vẫn giữ chi phí thấp. Solana triển khai mô hình đồng thuận kết hợp sáng tạo kết hợp thuật toán bằng chứng lịch sử (Proof-of-History PoH) độc đáo với công cụ đồng bộ hóa nhanh như chớp, đây là một phiên bản của bằng chứng cổ phần (Proof-of-Stake PoS). Do đó, mạng Solana về mặt lý thuyết có thể xử lý hơn 710.000 giao dịch mỗi giây (Transactions Per Second – TPS) mà không cần bất kỳ giải pháp mở rộng quy mô nào.
Kiến trúc blockchain thế hệ thứ ba của Solana được thiết kế để tạo điều kiện thuận lợi cho việc tạo hợp đồng thông minh (smart contracts) và ứng dụng phi tập trung (DApp). Dự án hỗ trợ một loạt các nền tảng tài chính phi tập trung (DeFi) cũng như các Non-Fungible Token (NFT) marketplaces.
Blockchain Solana đã được triển khai trong đợt bùng nổ Initial Coin Offering (ICO) năm 2017. Sau khi trải qua nhiều giai đoạn testnet thì Solona đã ra mắt chính thức mainnet của mình vào năm 2020.
2. Điều gì làm cho Solana trở nên độc đáo ?
Thiết kế đầy tham vọng của Solana nhằm giải quyết vấn đề nan giải về Bộ ba blockchain theo cách độc đáo của nó. Bộ ba này mô tả một bộ ba thách thức lớn mà các nhà phát triển phải đối mặt khi xây dựng blockchain: phân quyền, bảo mật và khả năng mở rộng.
Nhiều người tin rằng các blockchain được xây dựng theo cách buộc các nhà phát triển phải hy sinh một trong những khía cạnh có lợi cho hai khía cạnh kia, vì chúng chỉ có thể cung cấp hai trong ba lợi ích tại bất kỳ thời điểm nào.
Sự kết hợp giữa 2 thuật toán đồng thuận Proof-of-Stake và Proof-of-History làm cho Solana trở thành một dự án độc đáo trong ngành công nghiệp blockchain.
Nói chung, các blockchain có khả năng mở rộng lớn hơn, tùy thuộc vào số lượng giao dịch mỗi giây mà chúng có thể hỗ trợ, chúng càng mở rộng và tốt hơn. Tuy nhiên, trong các chuỗi khối phi tập trung, sự chênh lệch về thời gian và thông lượng cao hơn làm chậm chúng, có nghĩa là nhiều nút xác minh giao dịch và dấu thời gian hơn sẽ mất nhiều thời gian hơn.
Tóm lại, thiết kế của Solana giải quyết vấn đề này bằng cách chọn một nút dẫn đầu dựa trên cơ chế PoS tuần tự các thông điệp giữa các nút. Do đó, mạng Solana được hưởng lợi, giảm khối lượng công việc dẫn đến tăng thông lượng ngay cả khi không có nguồn thời gian tập trung và chính xác.
Ngoài ra, Solana tạo một chuỗi giao dịch bằng cách băm đầu ra của một giao dịch và sử dụng nó làm đầu vào của giao dịch tiếp theo. Lịch sử giao dịch này mang lại tên cho cơ chế đồng thuận chính của Solana: Proof-of-History (PoH), một khái niệm cho phép khả năng mở rộng lớn hơn của giao thức, do đó, tăng khả năng sử dụng.
3. Solana hoạt động như thế nào ?
Thành phần cốt lõi của giao thức Solana là bằng chứng lịch sử (Proof-of-History), một chuỗi tính toán cung cấp bản ghi kỹ thuật số xác nhận rằng một sự kiện đã xảy ra trên mạng vào bất kỳ thời điểm nào. Nó có thể được trình bày như một đồng hồ mật mã cung cấp dấu thời gian cho mọi giao dịch trên mạng, cùng với cấu trúc dữ liệu có thể là một bổ sung đơn giản của nó.
PoH dựa trên PoS bằng cách sử dụng thuật toán chịu lỗi Tower Byzantine (BFT – Byzantine Fault Tolerance), một phiên bản được tối ưu hóa của giao thức chịu lỗi Byzantine (pBFT – practical Byzantine Fault Tolerance) thực tế. Solana sử dụng nó để đạt được sự đồng thuận. Tower BFT giữ cho mạng an toàn và hoạt động đồng thời hoạt động như một công cụ bổ sung để xác thực các giao dịch.
Hơn nữa, PoH có thể được coi là Chức năng trễ có thể xác minh tần số cao (VDF – Verifiable Delay Function), một chức năng ba (thiết lập, đánh giá, xác minh) để tạo ra đầu ra duy nhất và đáng tin cậy. VDF duy trì trật tự trong mạng bằng cách chứng minh rằng các nhà sản xuất khối đã đợi đủ thời gian để mạng tiến lên.
Solana sử dụng thuật toán Hash bảo mật 256-bit (SHA-256). Mạng lấy mẫu định kỳ số và hàm băm SHA-256, cung cấp dữ liệu thời gian thực theo tập hợp các hàm băm được bao gồm trên các đơn vị xử lý trung tâm.
Trình xác thực Solana có thể sử dụng chuỗi băm này để ghi lại một phần dữ liệu cụ thể đã được tạo trước khi tạo chỉ mục hash cụ thể. Tất cả các nodes trên mạng được yêu cầu và thời gian tạo khối phải có đồng hồ mật mã để theo dõi các sự kiện thay vì đợi các trình xác thực khác xác minh giao dịch để đạt được số lượng TPS khổng lồ
4. The Solana (SOL) token
Tiền điện tử của Solana là SOL . Nó là token gốc và token tiện ích của Solana cung cấp phương tiện truyền giá trị cũng như bảo mật chuỗi khối thông qua việc stake. SOL được ra mắt vào tháng 3/2020 và đã phấn đấu trở thành một trong 10 loại tiền điện tử hàng đầu tham gia vào không gian tiền điện tử tính theo tổng vốn hóa thị trường.
Lược đồ hoạt động của token SOL tương tự như được sử dụng trong blockchain Ethereum. Mặc dù chúng hoạt động tương tự, Solana token holders vẫn phải stake để xác thực giao dịch thông qua cơ chế đồng thuận PoS. Hơn nữa, token Solana được sử dụng để nhận phần thưởng và thanh toán phí giao dịch đồng thời SOL cho phép người dùng tham gia quản trị.
Total Supply của Solona hiện tại khoảng hơn 511M SOL. Trong đó khoảng 60% token SOL được kiểm soát bởi những người sáng lập Solana và Solana Foundation, chỉ 38% được dành cho cộng đồng.
Nếu bạn muốn biết nơi mua Solana, bạn có thể theo dõi thông tin của SOL trên CoinmartketCap và mua token SOL trên hầu hết các sàn giao dịch. Các sàn giao dịch tiền điện tử hàng đầu để giao dịch ở Solana là Binance, Coinbase, KuCoin, Huobi, FTX và các sàn giao dịch khác.
5. Solana so với Ethereum
Solana được coi là đối thủ cạnh tranh hợp pháp của các nhà lãnh đạo ngành tiền điện tử như Ethereum.
Vì vậy, Solana khác với Ethereum như thế nào và nó có thể được coi là Ethereum killer tiềm năng không?
Về tốc độ xử lý, Solana có thể thách thức nền tảng hợp đồng thông minh thống trị, vì nó được cho là có khả năng đạt tốc độ trên 50.000 TPS. Solana sử dụng các thuật toán đồng thuận khác nhau để tránh xác nhận giao dịch chậm. Tính năng này làm cho Solana trở thành một trong những blockchain nhanh nhất trong ngành để cạnh tranh với các ngành khác bên ngoài không gian tiền điện tử.
So với con số khổng lồ này, mô hình bằng chứng công việc (proof-of-work) của Ethereum có khả năng mở rộng thấp hiện tại chỉ có thể xử lý 15 TPS. Do đó, Solana nhanh hơn Ethereum hàng nghìn lần. Và đồng thời chi phí giao dịch trên solona cũng cực kì thấp cũng như việc triển khai các Dapps trên Solona có chi phí rất rẻ, đó là một lợi thế vô cùng to lớn so với đối thủ của nó.
Ngoài ra, cần lưu ý rằng blockchain của Solana, trong khi triển khai một trong các biến thể của PoS, thân thiện với môi trường và bền vững hơn. Điều này trái ngược với Ethereum, với mô hình PoW hiện tại yêu cầu sử dụng sức mạnh tính toán to lớn.
Tuy nhiên, tất cả mọi người trong cộng đồng tiền điện tử đều mong chờ Ethereum nâng cấp lên PoS. Một loại Ethereum mới, đang được phát triển một cách siêng năng, sẽ bao gồm một lớp thực thi (trước đây được gọi là Ethereum 1.0) và một lớp đồng thuận (trước đây là Ethereum 2.0). Nó có thể làm tăng đáng kể thông lượng, cải thiện khả năng mở rộng, giảm phí giao dịch và ngừng tiêu thụ điện năng không bền vững.
6. Tổng kết
Nếu bạn vẫn đang tự hỏi liệu Solana có phải là một khoản đầu tư tốt và bạn có nên mua nó hay không, câu trả lời vẫn là ở bạn. Mặc dù có những lợi thế rõ ràng, Solana có những điểm mạnh giống như bất kỳ dự án tiền điện tử nào hiện có.
Đầu tiên và quan trọng nhất, mặc dù blockchain Solana có thể cạnh tranh với các dự án blockchain cao cấp, nhưng nó vẫn dễ bị tập trung hóa, vì không có nhiều trình xác nhận blockchain. Bất kỳ ai trên mạng đều có thể trở thành trình xác nhận Solana nhưng làm như vậy vẫn còn khó khăn vì nó đòi hỏi nhiều tài nguyên máy tính.
Cùng với điều này, giao thức vẫn tự dán nhãn là phiên bản beta của mạng chính, điều này không phủ nhận sự hiện diện của các lỗi và lỗi có thể xảy ra.
Bất chấp những vấn đề này, Solana vẫn là một trong những hệ sinh thái lớn nhất trong ngành công nghiệp tiền điện tử và dường như đang đi đúng hướng.
