Terra những tuần gần đây liên tiếp chịu những khó khăn và đã phải tạm ngừng blockchain Terra Classic. Từ ngày 28/5, Terra 2.0 chain đã chính thức đem lại tia hy vọng cho đội ngũ và hệ sinh thái. Tuy nhiên, với ngần ấy thách thức và thiệt hại, liệu Terra hay Do Kwon có còn chiếm được lòng tin của các nhà đầu tư và người dùng.
- 1. Tổng quan hệ sinh thái Terra tuần W21/2022
- 2. Tổng quan về Terra 2.0, các thông số và thông tin cần nắm
- A. Terra 2.0 là gì?
- B. Khác biệt giữa Terra 2.0 và Terra Classic?
- C. Đền bù thiệt hại cho người dùng
- 3. Các bên đang hỗ trợ Terra 2.0 như thế nào?
- 4. Góc nhìn của các KOL về Terra 2.0
- 5. Người dùng và các nhà đầu tư nên chú ý điều gì?
- 6. Chỉ số nổi bật trên Terra tuần 21/2022
- 7. Phân tích chi tiết các mảnh ghép trên Terra tuần 21
- 6. Tổng kết
Thông tin trong bài viết được trích phần lớn từ Terrians. Bạn có thể tham khảo thêm tại đây!
1. Tổng quan hệ sinh thái Terra tuần W21/2022
Các sự kiện nổi bật trên Terra tuần vừa qua:
- Ngày 28/5/2022, bản đề xuất fork ra chain mới Terra 2.0 được thông qua và bắt đầu hoạt động chain mới.
- Wormhole Bridge bỏ phiếu không hỗ trợ Terra 2.0.
- Các sàn CEX, nền tảng ví thông báo hỗ trợ Terra 2.0.
- Các dự án tiếp tục chuyển đổi sang chain mới.
- Terra airdrop cho những người chịu thiệt hại thông qua Binance.
- Anchor Protocol, Mirror Protocol bị lỗi.
Mặc dù Terra và UST đã sập đổ và kéo theo hậu quả vô cùng nghiêm trọng nhưng không thể nào bác bỏ nỗ lực của Do Kwon trong việc hỗ trợ cộng đồng. Vào ngày 14/5/2021, Do Kwon đã thông báo đề xuất mới nhằm cứu Terra.
2. Tổng quan về Terra 2.0, các thông số và thông tin cần nắm
A. Terra 2.0 là gì?
Sau khi proposal 1623 về việc ra mắt chain mới vào ngày 25/5/2022 được thông qua với 65% tỉ lệ phiếu bầu. Đến ngày 28/5/2022, Terra 2.0 đã chính thức đi vào hoạt động và sẽ chạy song song với Terra chain cũ.
B. Khác biệt giữa Terra 2.0 và Terra Classic?
Phiên bản Terra 2.0 này đơn giản chỉ khác Terra Classic ở một số sự thay đổi nhỏ. Cụ thể thì tên chain mới sẽ là Terra 2.0 và tên chain cũ (Terra) được chuyển đổi thành Terra Classic. Về token thì LUNA sẽ là governance token của Terra 2.0 và LUNC (LUNA cũ) sẽ là token quản trị của Terra Classic.
Điểm quan trọng ở Terra 2.0 được cho là sẽ không có UST, stablecoin mũi nhọn của hệ sinh thái Terra cũ giúp họ mở rộng vị thế của Terra sang toàn bộ thị trường blockchain trước đây, cụ thể là đến hơn 15 chains khác nhau.
Ngoài ra, vì Terra 2.0 là một chain mới hoàn toàn chứ không phải là phiên bản fork nên các ứng dụng muốn chuyển lên Terra 2.0 cần phải khởi chạy lại.
C. Đền bù thiệt hại cho người dùng
Terra 2.0 đã công bố sẽ airdrop hỗ trợ người thiệt hại từ LUNC token và UST.
Binance sẽ là đơn vị hỗ trợ Terra 2.0 trong việc đổi tên token và thêm vào các cặp giao dịch mới LUNA/USDT và LUNA/BUSD ở khu vực Innovation Zone (nơi có rủi ro cao hơn cho nhà đầu tư), bắt đầu từ 6:00 giờ UTC ngày 31/5/2022.
Binance sẽ hỗ trợ Terra airdrop cho người dùng dựa trên một số những tài khoản chịu thiệt hại trước và sau vụ việc với một số tỉ lệ tương ứng. Mọi người có thể xem cách tính khoản phân bổ cho người chịu thiệt hại tại đây và thông báo chi tiết tại đây: Terra airdrop cho người bị thiệt hại!
3. Các bên đang hỗ trợ Terra 2.0 như thế nào?
A. Phản ứng của các dự án thuộc hệ Terra
Việc chấp nhận hỗ trợ Terra 2.0 gặp phải vô vàn sự cản trở, bao gồm cộng đồng và việc hạn chế trong vấn đề tài chính. Cụ thể hơn, ngay chính 5 validators với voting power lớn nhất hệ Terra (Hashed, Smart Stake, Orion Money, stake.system và DSRK) đều không bỏ phiếu đồng ý.
Tuy nhiên, một số bên phát triển cũng thể hiện tinh thần hỗ trợ Terra cùng Do Kwon vượt qua giai đoạn khó khăn này nhằm tái lập lại một hệ sinh thái Terra mới.
Chưa kể, việc các dự án trên hệ Terra bị thiệt hại về nguồn lực cũng sẽ khiến các dự án trên hệ dễ bị các hệ sinh thái khác “rút máu”. Đơn cử như chương trình USDD của Tron cũng lên tiếng cung cấp sự hỗ trợ cho các lập trình viên từ Terra sang. Đặc biệt là BNB Chain, họ đã ra thông báo chính thức rằng sẽ dành một phần trong chương trình phát triển hệ sinh thái BNB Chain trị giá 1 tỷ USD cho các lập trình viên từ Terra.
Top validators của Terra Classic không xuất hiện trên Terra 2.0
Top các validators với quyền biểu quyết lớn nhất trên Terra cũ đã không còn làm validators cho Terra 2.0. Điều này là dễ hiểu khi mà họ đã không bỏ phiếu đồng ý về việc tạo ra chain mới. Hiện tại, trong tổng 157 validators trên Terra 2.0, duy chỉ có Smart Stake và Orion Money vẫn còn giữ vai trò validators cho Terra 2.0, nhưng họ không nắm giữ nhiều voting power và nằm ngoài top 10.
Phân loại/Động thái của các dự án trên hệ với Terra 2.0
Terra vừa trải qua cuộc khủng hoảng trầm trọng và các dự án trên hệ là những nạn nhân trực tiếp chịu ảnh hưởng. Việc các dự án có tiếp tục đồng hành cùng Terra 2.0 hay không là một câu hỏi lớn cần thời gian trả lời. Các dự án sẽ được phân ra với 2 trường hợp như sau:
Nếu các đội thuộc về team nội bộ của Do Kwon (CEO Terra) thì việc họ bơm thêm tài chính và thuyết phục đội ngũ ở lại đã là một điều khó.
Nếu một số dự án không thuộc nội bộ của team Do Kwon thì việc này còn khó khăn hơn rất nhiều vì những yếu tố sau:
- Tài chính bị thiệt hại từ LUNA và UST.
- Giao thức bị tạm ngưng vì chain ngừng hoạt động đột ngột ⇒ ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh và chi phí dần lớn hơn.
- Niềm tin bị lung lay và lo ngại của đội ngũ về vấn đề tương tự có thể tái diễn trong tương lai.
- Sự chiêu mộ với nguồn hỗ trợ từ các chains khác như BNB Chain, Fantom, USDD của TronDAO.
Các dự án thuộc Terra cũ phản ứng với Terra 2.0 như sau:
Các dự án chấp nhận chuyển sang chains mới: Nebula, Loop, Prism, Stader Labs, Random earth, One Planet, Spectrum, Setten, sigma, Phoenix Finance, White Whale, Reactors, Knowhere (NFT Marketplace), Apollo DAO.
Các dự án chưa rõ/có định hướng khác:
- Learn Terra: Xóa website & twitter.
- Mars Procol: Shutdown smart contract, mở lockdrop.
- Suberra: Mở rộng multi-chain.
- Pylon: Unlock UST.
- Retrograde: Bỏ phiếu bầu sang chain mới trên cosmos, thay đổi thành Lending.
- Astroport: Unlock LP token.
B. Phản ứng của các bên thứ 3
Wormhole bỏ phiếu không hỗ trợ
Wormhole là một trong những cầu nối quan trọng giúp vận chuyển tài sản từ Terra sang hơn 8 chains khác, Terra đã từng chiếm 96.2% tổng khối lượng vận chuyển tài sản của cầu nối này (ngày 14/10/2021).
Sau sự việc Terra sụp đổ, Wormhole đã đưa ra proposal nhằm biểu quyết rằng có nên hay không tiếp tục hỗ trợ Terra trong việc vận chuyển tài sản của họ trong chains mới. Kết quả là những người có quyền voting, được gọi là Wormhole Guardian set, đã bỏ phiếu “không hỗ trợ Terra 2.0”.
Đây là một điều đáng tiếc khi Terra đã từng có thời điểm đạt đỉnh với khối lượng giao dịch lên đến 1.68 tỷ USD thông qua bridge này và chiếm tỷ trọng lên đến 48.5% trên tổng bridge (cập nhật ngày 11/5/2022).
Tuy nhiên, đây chỉ là một tin mật từ một tài khoản twitter có tên là Fatman chuyên phanh phui một số vấn đề về Terra những ngày vừa qua. Về phía Wormhole, khi kiểm tra phần governance actions của team thì họ chỉ đang đề xuất về việc đổi tên chain Terra cũ thành Terra Classic và LUNA token thành LUNC. Ngoài ra, thông tin về việc có hỗ trợ Terra 2.0 hay không vẫn chưa được công bố trên các phương tiện truyền thông chính thức của Wormhole.
Các sàn CEX lớn đồng loạt thông báo hỗ trợ Terra 2.0
Kể từ thời điểm bản đề xuất fork ra chai mới – Terra 2.0, đã có nhiều sàn giao dịch tập trung về Crypto lớn như Binance, FTX, Houbi cùng hơn 12 sàn khác thông báo hỗ trợ Terra 2.0.
Thậm chí, vì việc thay đổi chain sẽ thay đổi luôn tên token nên một số sàn như Binance cũng hỗ trợ quy đổi từ LUNC (token hệ Terra cũ – Terra classic) sang LUNA (token trên hệ Terra 2.0) bằng hình thức airdrop. Các sàn CEX lớn đã làm tốt vai trò của mình trong việc hỗ trợ Terra trong giai đoạn khó khăn.
Các ví thông báo hỗ trợ Terra 2.0
Nhân sự kiện Terra 2.0 chính thức lên mainnet, các nền tảng ví cũng hỗ trợ chain này để người dùng có thể tiếp tục sử dụng lưu trữ tài sản của họ trên hệ. Một số ví native như Terra Station đã tiếp tục đồng hành cùng Terra 2.0. Ngoài ra, còn có một số ví multi-chain cũng hỗ trợ Terra 2.0 là Coin98 wallet và XDeFi Wallet. Sự hỗ trợ kịp thời của các nền tảng ví này là cực kỳ cần thiết để người dùng có thể tiếp cận được khoản airdrop cũng như sự hoàn trả của Terra một cách dễ dàng hơn cho những người chịu thiệt hại.
4. Góc nhìn của các KOL về Terra 2.0
Góc nhìn của CZ (CEO Binance) về Terra 2.0
CZ là một trong những người đầu tiên lên tiếng về việc ra mắt một chain mới hay fork và cho rằng nước đi của Do Kwon nên là đốt LUNA để cứu giá LUNA lẫn UST. CZ là một trong những người trước giờ chưa đi phân tích sâu vào một dự án hay hệ sinh thái nào nhưng với sự kiện vừa qua của Terra.
CZ với tư cách là CEO của sàn CEX hàng đầu về Crypto và cũng sở hữu quỹ Binance Labs đã đầu tư 3 triệu USD vào LUNA (năm 2018) và lợi nhuận từ khoản đầu tư này đã có thời điểm lên đến trên 1 tỷ USD. Vì vậy, động cơ và cảm xúc của CZ là điều hoàn toàn có thể hiểu được và cũng như anh ta cũng muốn đưa lời khuyên cho Do Kwon.
CZ cho rằng Terra với các quỹ bảo trợ giá peg của UST như Luna Foundation Guard phải làm nhiệm vụ của mình nhằm cứu giá peg và duy trì mức giá hợp lí của LUNA token. Ngoài ra, CZ cũng cho rằng việc tạo ra chain mới sẽ không cung cấp thêm bất kì giá trị gì.
Đại ý của CZ cho rằng việc Terra và Do Kwon cần làm là ưu tiên bảo vệ tài sản cho các nhà đầu tư. Dù cho đây có là một sự thất bại của Terra thì Do Kwon cần phải bảo vệ nhà đầu tư, ưu tiên cho họ biết thông tin minh bạch chính xác, nhanh và chịu trách nhiệm đối với họ và người dùng của hệ.
Đây cũng được xem như là bài học về kinh doanh của anh khi luôn ưu tiên người dùng và khiến cho Binance lớn mạnh như ngày hôm nay.
5. Người dùng và các nhà đầu tư nên chú ý điều gì?
Sau sự kiện lần này, một sự khủng hoảng mà tưởng chừng như rất khó có thể xảy ra đối với blockchain sở hữu TVL top 2 như Terra. Một số điểm mà đội ngũ xin lưu ý đến cộng đồng những người tham gia thị trường Crypto bao gồm những người sử dụng các sản phẩm DeFi và các những trader hay holder của LUNA và UST.
Đội ngũ Coin98 Insights xin gửi đến các anh em một số những chú ý như sau!
Đối với người dùng DeFi
Mọi người có hứng thú với việc trải nghiệm các sản phẩm DeFi thì chỉ nên tham gia trải nghiệm với số vốn nhỏ dù với bất kì mục đích gì từ việc kiếm lợi nhuận cho đến tìm cơ hội retroactive. Bản chất của các dự án trên thị trường hiện tại đều ẩn chứa rủi ro bị hacked/rug pull hay những lí do khách quan/chủ quan khác có thể dẫn đến việc mất tài sản.
⇒ Bài học: Chỉ tham gia trải nghiệm sản phẩm DeFi với số vốn có thể mất và cân nhắc mọi rủi ro.
Đối với Holder/ Nhà đầu tư
LUNA là một đồng coin có vốn hóa lớn trong thị trường, được sự hậu thuẫn lớn của cả hệ sinh thái Terra. Đặc biệt là nhờ việc thu giữ giá trị trích xuất từ đồng stablecoin chiến lược UST với cơ chế yield cố định hấp dẫn lên đến 20%.
Nhưng nếu anh em có theo dõi chuỗi bài Panorama hằng tuần về Terra sẽ thấy được tính thiếu bền vững của mô hình này khi Anchor Protocol như một ngân hàng, người dân cứ việc gửi tiết kiệm rồi nhận lãi suất cao còn nền tảng lending này thì lại không cho vay được gì để nhận về lãi suất đi vay để có lợi nhuận.
Từ hai dữ kiện trên, ta thấy được rằng không phải cứ nắm đồng coins có vốn hóa lớn là ít rủi ro và việc theo dõi tin tức/nghiên cứu về hệ sinh thái/tokens mình đầu tư là quan trọng.
⇒ Bài học: Tập trung vào phân tích cơ bản (đọc bài viết trên Coin98, research thêm về dự án) và phân bổ portfolio nhằm chia nhỏ rủi ro chứ không all-in vào một đồng coin bất kì. Đặc biệt là chỉ tham gia thị trường với số vốn nhàn rỗi và có thể mất.
Đối với các Trader
Những sự kiện như Terra xảy ra một cách hết sức đột ngột nhưng về cơ bản thì những điểm yếu trong hệ thống vận hành của các đồng coin này có thể theo dõi được (như mình đề cập về trường hợp của Anchor Protocol). Qua đó, ta thấy được tầm quan trọng của việc phân tích cơ bản cũng là cần thiết đối với các traders nhằm thiểu thiểu tối đa rủi ro.
Một điểm khác cũng quan trọng không kém đối với traders là đòn bẩy, chắc chắn mức độ rủi ro của traders sẽ cao hơn các holders vì sử dụng thêm đòn bẩy nếu có cùng 1 mức vốn đầu tư. Biên độ giao động của token trong thị trường Crypto (10 – 100%) bản chất đã lớn hơn thị trường tài chính khác như cổ phiếu (5 – 10%).
Sự kiện thiên nga đen như Terra với LUNA token giảm đến hơn 100,000 lân sẽ cho anh em biết được bài học lớn về quản lý rủi ro và việc sử dụng đòn bẩy sao cho an toàn.
⇒ Bài học: Phân tích cơ bản là cần thiết kể trả với trader và nên cân nhắc sử dụng đòn bẩy thấp nhằm đề phòng các sự kiện thiên nga đen khiến traders bị thanh lý vị thế.
6. Chỉ số nổi bật trên Terra tuần 21/2022
- TVL của hệ Terra giảm từ 29.08 tỷ USD xuống chỉ còn 51 triệu USD. Trong ngày 30/5/2022, Tera đã ghi nhận mức giảm lên đến 25%.
- LUNA token mới của Terra chain mới (Terra) hiện có giá khoảng 8.5 USD, tổng vốn hóa LUNA rơi vào khoảng 1.8 tỷ USD (ngày 31/5/2022, theo Coinmarketcap).
- Terra 2.0 đang có khoảng 543 triệu đô LUNA được stake trên mạng lưới (chỉ bao gồm những bonded validators, tức là khoảng 130 trên tổng 157 validators). Tham chiếu với TVL của hệ Terra giai đoạn trước khi vừa ra mắt Terra chain cũ ở tháng 1/2021 chỉ là khoảng 50 triệu USD, đã bao gồm các dapps.
⇒ Đây được xem như TVL và là một con số lớn để Terra 2.0 bắt đầu nhằm bảo mật cho mạng lưới. Điều này cho thấy lòng tin của các validators và những người ủy quyền cho các validators này trên Terra 2.0 vẫn còn lớn.
7. Phân tích chi tiết các mảnh ghép trên Terra tuần 21
Lending – Anchor Protocol
Ngày 28/5, cộng đồng đã chỉ ra rằng Anchor Protocol bị lỗi và một tài khoản đã khai thác được 800,000 USD một cách “miễn phí” trong. Cụ thể, cộng đồng cho rằng oracle của Anchor Protocol đã ghi nhận sai giá của LUNC (LUNA token cũ) ở giá 5 USD, trong khi con số thực tế thấp hơn nhiều.
Sự việc chưa được công bố chính thức từ phía dự án nên đội ngũ sẽ được Coin98 Insights cập nhật chi tiết hơn trong thời gian sớm nhất.
Anchor Protocol là nền tảng lending và giao thức quan trọng nhất trong cách vận hành của hệ sinh thái Terra xoay quanh UST stablecoin. Tuy nhiên, đến nay, khi mô hình UST của Terra lộ rõ điểm yếu trong thị trường downtrend. Vậy vai trò của Anchor Protocol trong thời gian kế tới sẽ là gì khi chain mới được công bố rằng sẽ không có UST stablecoin?
Synthetix – Mirror Protocol
Mirror Protocol – giao thức cho phép giao dịch các loại tài sản tổng hợp từ các hàng hóa khác nhau trên Terra cũng chịu ảnh hưởng từ việc validators cung cấp sai giá cho oracle.
Tương tự như Anchor Protocol, nhưng lần này là thì lỗi thuộc về các validators trong quá trình chuyển đổi sang chain mới là Terra 2.0 đã ghi nhận sai giá của LUNA mới (hiện ở mức 9.8 USD) thay vì phải lấy giá của LUNC của Terra Classic (ở thời điểm đó rơi vào khoảng 0.0001 USD).
Mirror Protocol cũng chưa đưa ra các công bố chính thức về vụ việc. Tổng thiệt hại ở thời điểm ngày 31/5 là khoảng 2 triệu USD.
6. Tổng kết
Các dự án trên Terra Chain, nhà đầu tư, dự án đã và đang rơi vào giai đoạn khó khăn nhất trong lịch sử của hệ Terra.
Mặc dù việc hỗ trợ chuyển sang chain mới được thuận lợi nhờ sự hỗ trợ đắc lực của các sàn CEX, nền tảng ví. Tuy nhiên, Terra 2.0 cũng phải chịu không ít khó khăn từ tin đồn không hỗ trợ của Wormhole Bridge hay các lỗi trên Anchor Protocol và Mirror Protocol.
Theo dõi tin tức mới nhất về Blockchain trên các kênh của XGems Capital
