zkBNB là gì? Giải pháp mở rộng layer 2 của BNB Chain

BNB đang thể hiện rõ tham vọng vươn lên của mình khi thời gian gần đây đã liên tục ra mắt các tính năng và sản phẩm. Một trong số đó là zkBNB, giải pháp sử dụng công nghệ ZK-rollup để mở rộng mạng lưới. Bài viết này sẽ cùng làm rõ zkBNB là gì và giải pháp này đóng vai trò gì trong mạng lưới BNB Chain.

1. zkBNB là gì?

zkBNB là công nghệ mở rộng sử dụng giải pháp zero-knowledge proof, có thể coi như là Layer 2 mở rộng của BNB Chain. BNB Chain cũng cho rằng với công nghệ zkBNB, người dùng sẽ có được trải nghiệm mượt mà và tốc độ giao dịch (TPS) cao hơn.

zkBNB là minh chứng cho nỗ lực mở rộng và cải tiến mạng lưới của BNB Chain, công nghệ này cũng được kì vọng trở thành một trong những cơ sở hạ tầng blockchain tối ưu và bảo mật nhất dành cho các Web3 App.

Phiên bản testnet của zkBNB đã được ra mắt vào đầu tháng 9, phiên bản mainnet dự định ra mắt vào tháng 11 năm nay. Với việc open-source mã nguồn, các nhà phát triển có thể mở rộng hơn nữa các chức năng của zkBNB và tối ưu công nghệ này cho phù hợp với dapp mà họ đang phát triển.

2. Công dụng của zkBNB

Mở rộng mạng lưới

Với những ai chưa biết, zero-knowledge proof (ZK proof) là giải pháp mở rộng Layer 2 đã được sử dụng cho Ethereum. ZK-proof cũng là giải pháp dài hạn cho việc mở rộng các blockchain phi tập trung. Vitalik Buterin, người sáng lập Ethereum đã từng chia sẻ trong blog “End game” đây sẽ là công nghệ mở rộng tốt nhất trong dài hạn.

Hiểu đơn giản các ZK-Rollup hoạt động theo cách tổng hợp một số lượng lớn các giao dịch vào một khối Rollup và tạo ra bằng chứng không kiến thức ngắn gọn cho khối đó. Những bằng chứng không kiến thức này là cách chứng minh điều gì đó đúng sự thật mà không cần phải tiết lộ thông tin.

Sau đó các bằng chứng này sẽ được xác minh trên Layer 1 (BNB Chain) mà không cần thực hiện giao dịch lại, điều này dẫn tới kết quả người dùng có thể trải nghiệm phí giao dịch rẻ hơn và tốc độ giao dịch cao hơn.

Với khả năng xử lý nhiều giao dịch trong một khoảng thời gian ngắn, theo BNB Chain, zkBNB được tính toán có thể xử lý các giao dịch từ 100 triệu địa chỉ ví khác nhau và thực hiện 5,000 tới 10,000 giao dịch mỗi giây. Ngoài ra, người dùng cũng có thể tuỳ ý rút tiền về bất kì lúc nào mà không bị delay.

Một vài dự án nổi bật đã từng sử dụng ZK Proof bao gồm: zkSync, StarkNet, Mina Protocol, Loopring, Aztec Network…

Bảo mật

Một trong những công dụng quan trọng nhất của zkBNB là tạo ra cơ hội phát triển các dapp an toàn và bảo mật với mức độ bảo mật tương tự như ở chain chính (BNB Smart Chain) nhưng có thể đạt được hiệu suất cao hơn, trải nghiệm người dùng tốt hơn và tốc độ giao dịch cao hơn.

Điều này đạt được cũng nhờ áp dụng công nghệ ZK-proof. Ngoài ra, zkBNB cũng cung cấp bộ công cụ REST API cho các developer xây dựng ứng dụng NFT, giúp họ không còn phải tương tác trực tiếp với smart contract mà vẫn đảm bảo yếu tố bảo mật.

Bộ công cụ cho Web3 Developer

zkBNB được phát triển để phục vụ các nhu cầu khác nhau của các nhà phát triển Web3 trên BNB Chain, toàn bộ mã nguồn của zkBNB đều được công khai (open-sourced). Theo BNB Chain, zkBNB có thể được các developer sử dụng trong rất nhiều trường hợp.

Ví dụ như các nhà phát triển xây dựng NFT dapp có thể triển khai dịch vụ API và NFT marketplace tích hợp sẵn của zkBNB. Ngoài ra, các dự án thuộc mảng blockchain gaming và social media cũng có thể tận dụng zkBNB để tăng hiệu suất, tốc độ giao dịch của dapp.

Với sự hỗ trợ cho các loại token chính, developer có thể dễ dàng chuyển các token BEP-20, BEP-721, BEP-1155 hay BNB giữa BNB Chain và zkBNB.

3. Một hệ sinh thái hoàn chỉnh

Với sự ra mắt của giải pháp mở rộng zkBNB, nhất là sau khi chính thức mainnet vào tháng 11, hệ sinh thái cơ sở hạ tầng phục vụ việc mở rộng của BNB Chain sẽ chính thức được hoàn thiện. Trong đó bao gồm các thành phần:

• BNB Smart Chain: Trước đây là Binance Smart Chain, với khả năng tương thích EVM, đây trở thành trung tâm tài chính của mạng lưới do có nhiều dapp, ứng dụng DeFi, GameFi… tạo thành một hệ sinh thái hoàn chỉnh
• BNB Beacon Chain: Trước đây là Binance Chain, được xây dựng để triển khai Binance DEX, không có chức năng tối ưu cho việc chạy hợp đồng thông minh. Sau khi Binance Smart Chain và Binance Chain được sát nhập vào BNB Chain, BNB Beacon Chain (Binance Chain) đóng vai trò triển khai các chức năng quản trị của BNB Chain (staking, voting).
• BNB App Sidechain (BAS): Các sidechain được phát triển bởi BNB Chain, developer có thể sử dụng BAS framwork để xây dựng các dapp đặc trưng trên sidechain. Các ứng dụng được build trên BAS có đầy đủ các tính năng như tương thích EVM, cơ chế đồng thuận PoSA, có thể bridge token BEP-20, BEP-121 qua lại với BNB Smart Chain.
• zkBNB: Giải pháp mở rộng Layer 2 của BNB Chain, “gói” các giao dịch thành từng batch sử dụng bằng chứng không kiến thức (ZK Proof), sau đó xác thực trên BNB Smart Chain. Điều này giúp người dùng có trải nghiệm mượt mà hơn, tốc độ giao dịch cao hơn.

→ BNB Chain cho thấy tham vọng lớn trong việc nâng cao khả năng mở rộng của mạng lưới bằng việc triển khai cùng lúc 2 giải pháp là Sidechain BAS và zkBNB. Các developer sẽ có nhiều lựa chọn khi muốn phát triển dapp trên BNB Chain. Cuối cùng, BNB Chain hướng tới khả năng mở rộng “chưa từng thấy” trong thế giới crypto, nâng cao khả năng cạnh tranh với các blockchain khác như Ethereum, Avalanche, Cosmos…

zkBNB là một cột mốc quan trọng trong việc phát triển mạng lưới của BNB Chain, việc ra mắt zkBNB phiên bản mainnet sẽ là một trong những bước cuối cùng trong BNB Chain Tech Roadmap 2022. Qua đó, cộng đồng nhà phát triển BNB Chain muốn thể hiện mong muốn cải thiện cơ sở hạ tầng của mạng lưới, đảm bảo trải nghiệm người dùng luôn được đặt lên hàng đầu.

4. Tổng kết

Gần đây, Binance cũng như BNB Chain liên tục ra mắt các sản phẩm mới để phát triển mạng lưới, thu hút nhiều người dùng đến với Web3 hơn. zkBNB là một trong số đó và cũng là sản phẩm cải tiến mới nhất được giới thiệu. Phiên bản testnet đã được ra mắt vào đầu tháng 9, cùng chờ đón sự xuất hiện chính thức của zkBNB vào T11/2022.