Polygon là một tổ hợp các giải pháp mở rộng cho Ethereum, trong đó ZK là giải pháp được Polygon bullish nhất. ZK sẽ trở thành trung tâm trong tầm nhìn chiến lược của Polygon, cùng với đó là cam kết đầu tư 1 tỷ USD để phát triển ZK. Và Polygon Zero sẽ là mắt xích quan trọng trong chiến lược đó. Vậy Polygon Zero có gì đặc biệt? Chúng ta cùng tìm hiểu nhé.
1. Polygon Zero là gì?
Polygon Zero (trước đây là Mir Protocol được Polygon mua lại với giá 400 triệu USD) là giải pháp mở rộng zk-Rollup cho Ethereum. Điều khác biệt giữa Polygon Zero với các giải pháp mở rộng ZK khác là sức mạnh của Plonky2, hệ thống chứng minh mang tính đột phá của Polygon Zero tạo ra các bằng chứng ZK nhanh hơn bất kỳ công nghệ hiện có nào khác.
Plonky2 hỗ trợ tạo bằng chứng đệ quy có hiệu quả, cho phép Polygon Zero mở rộng quy mô theo chiều ngang, có nghĩa là thông lượng của giao thức phụ thuộc vào tổng số máy tính có sẵn chứ không bị giới hạn bởi các nút yếu nhất trên mạng.
Plonky2 là gì? Đệ quy bằng chứng là gì? mình sẽ giải thích trong phần công nghệ phía dưới nhé.
2. Các tính năng nổi bật của Polygon Zero
Nhanh
- Được cung cấp bởi Plonky2, hệ thống chứng minh zk nhanh nhất thế giới.
- Bằng chứng ZK được tạo trong 0.17 giây trên máy tính macbook.
- Nhận bảo mật từ Ethereum.
- Thời gian rút tài sản về L1 nhanh.
Nhẹ
- Validator không trạng thái có thể lưu trữ ~ 5 bit cho mỗi tài khoản đang hoạt động.
- Kích thước bằng chứng chỉ 45kb ở chế độ tối ưu hóa kích thước.
- Thực hiện các giao dịch ngoài chuỗi (off-chain) và chứng minh bằng chứng với Ethereum.
zkEVM mang tính cách mạng
- Tương thích hoàn toàn với Máy ảo Ethereum.
- Mở rộng theo chiều ngang, được hỗ trợ bởi Plonky2.
- Một máy ảo zkEVM có thể kết hợp
2. Kiến trúc/Công nghệ của Polygon Zero
Plonky2
Plonky2 là một SNARK đệ quy nhanh hơn 100 lần so với các lựa chọn thay thế hiện có và tương thích nguyên bản với Ethereum.
PLONKY2 kết hợp PLONK và FRI để có được sức mạnh tốt nhất của cả STARK và SNARK, tức là các STARK có thể tạo các bằng chứng nhanh chóng và không cần thiết lập đáng tin cậy. Trong khi các SNARK có thể hỗ trợ đệ quy và chi phí xác minh thấp trên Ethereum.
Khi bắt đầu năm 2019 Mir Protocol (sau này là Polygon Zero) mất 2 phút để tạo bằng chứng zk, năm 2020 là 60 giây, năm 2022 là 0.17 giây bằng macbook. Điều đó có được là nhờ sự kết hợp giữa PLONK và trường tính toán hiệu quả của FRI (không phải tất cả FRI).
Vì với FRI, có thể tạo bằng chứng nhanh nhưng kích thước lớn (sẽ tốn phí gas xác minh trên Ethereum), ngược lại để tạo bằng chứng kích thước nhỏ thì lại tốn thời gian. Một số công nghệ sử dụng FRI như STARK sẽ phải đánh đổi thời gian hoặc kích thước bằng chứng. Nhưng PLONKY2 trên nền tảng PLONK kết hợp với một trường tính toán hiệu quả của FRI thì có thể thu nhỏ kích thước bằng chứng xuống còn 45KB chỉ với 20 giây để chứng minh.
Đệ quy
SNARK có thể xác minh bất kỳ tính toán nào để tạo bằng chứng ZK. Xác minh các SNARK cũng là một tính toán nên ta có thể tạo SNARK của SNARK (tức tạo ra bằng chứng của các bằng chứng) hay còn gọi là đệ quy SNARK.
Các bạn có thể hình dung bây giờ cần chứng minh 1000 giao dịch là hợp lệ. Việc tạo ra một bằng chứng duy nhất để xác minh 1000 giao dịch cùng lúc sẽ rất tốn kém và mất thời gian. Thay vào đó, ta dùng 500 cái máy, mỗi máy xác minh 2 giao dịch, lúc này sẽ có 500 bằng chứng cho 1000 giao dịch. Điều kỳ diệu ở bước tiếp theo khi ta đệ quy cho 500 bằng chứng này, cứ 2 bằng chứng lại được chứng minh để tạo ra 1 bằng chứng mới, lúc này sẽ chỉ còn 250 bằng chứng cho 1000 giao dịch. Cứ thế tiếp tục cho đến khi chỉ còn 1 bằng chứng duy nhất cho 1000 giao dịch.
Kiến trúc của Polygon Zero
Các giao dịch được cuốn lại, cùng với đó là bằng chứng zk được tạo ra đồng thời, chúng được gửi tới Polygon Zero Nodes để tạo khối (block). Như vậy khối (block) mới được tạo ra chứa các tx được tính toán bằng Stark và bằng chứng được tạo ra bởi đệ quy SNARK. Khối này sẽ được gửi về xác minh trên L1 Ethereum.
3. Sau khi sáp nhập với Polygon
Sau khi được Polygon mua lại với giá 400 triệu USD thì Mir Protocol được đổi tên thành Polygon Zero. Đội ngũ nòng cốt của Polygon Zero tiếp tục gắn bó với dự án và hòa nhập với đội ngũ hiện có của Polygon.
Core team
Co-Founder: Brendan đã xây dựng các công cụ công nghệ được sử dụng cho các chiến dịch chính trị quốc gia trước khi nghiên cứu toán học và triết học thuần túy với tư cách là Học giả AB Duke. Anh ấy bắt đầu quan tâm đến mật mã sau khi Snowden bị rò rỉ.
Co-Founder: Daniel từng làm về Glass and Pixel Buds cho Google. Trước đó, ông đã làm việc tại Square xây dựng các hệ thống thanh toán có thể mở rộng và chịu được lỗi. Anh ấy học khoa học máy tính tại Harvey Mudd.
Hamish có bằng tiến sĩ về toán học thuần túy cũng như có kiến thức nền tảng vững chắc về mật mã. Anh ấy là người chiến thắng trong thử thách tăng tốc Coda / Coinlist SNARK.
Công nghệ
Công nghệ Plonky2 được tích hợp vào các dự án zk khác trong hệ sinh thái Polygon, Polygon Zero không chồng chéo với các dự án zk khác mà đây là một sự bổ sung vô cùng ý nghĩa, trong đó Polygon Zero tạo bằng chứng nhanh nhất; Polygon zkEVM có thế mạnh tương thích tốt với EVM; Polygon Miden hỗ trợ smart contract cho mọi logic (dApps); Polygon Nightfall cung cấp quyền riêng tư và KYC cho các doanh nghiệp; Polygon ID cung cấp giải pháp nhận dạng mặc định riêng tư có chủ quyền.
Token
Toàn bộ các dự án trong hệ sinh thái Polygon, bao gồm cả những dự án được mua lại như Polygon Zero, đều dùng $MATIC làm native token. $MATIC cũng được sử dụng để quản trị và bảo mật mạng bằng cách stake. Tổng nguồn cung của $MATIC vẫn là 10 tỷ token, theo Coingecko thì đến nay đã có 7.44 tỷ token $MATIC được phát hành (cập nhật ngày 27/8/2022).
Roadmap
Dự án chưa công bố lộ trình chi tiết, chỉ đưa ra dự kiến testnet vào Quý 4 năm 2022.
4. Dự án zk-Rollup tương tự
Ngoài nhóm dự án zk trong hệ sinh thái Polygon thì còn rất nhiều dự án zk-Rollup khác như:
- zkSync đang có lợi thế dẫn đầu về zkEVM, ngoài ra zkSync cũng hỗ trợ smart contract cho mục đích chung.
- Ngoài ra còn hỗ trợ Dynamic Fees (phí động), Account Abstraction (AA), EIP-1559.
- StarkNet hỗ trợ smart contract cho bất kỳ logic (dApps) nào, và các smart contract có khả năng tương tác, giao tiếp với nhau.
- Scroll là dự án zk-Rollup có khả năng tương thích EVM tốt nhất. Aztec có khả năng giữ privacy tốt nhất tuy nhiên nó không tương thích EVM.
5. Cộng đồng
Website: https://polygon.technology/solutions/polygon-zero
Twitter: https://twitter.com/0xPolygonZero
Github: https://github.com/mir-protocol
6. Tổng kết
Polygon đã mạnh tay chi 400 triệu USD cho thương vụ sáp nhập với Polygon Zero (chiếm 40% trong tổng số 1 tỷ USD cam kết để phát triển zk). Điều này phần nào chứng minh tầm quan trọng và ý nghĩa của dự án Polygon Zero trong hệ sinh thái Polygon, Plonky2 không chỉ mang lại cho Polygon Zero khả năng tạo bằng chứng zk nhanh nhất, khả năng mở rộng theo chiều ngang, mà công nghệ Plonky2 còn có thể tích hợp cho các dự án zk khác trong hệ sinh thái Polygon. Quý 4 năm nay Polygon Zero sẽ ra mắt testnet, chúng ta cùng chờ xem testnet có hoạt động tốt như kỳ vọng không nhé.
