Sau khi FUD được lan truyền mạnh mẽ trên Twitter, nhiều người đồng loạt rút stablecoin ra khỏi FTX, dẫn đến cạn kiệt USDC dự trữ.
1. Khởi nguồn drama: Nghi vấn về tính thanh khoản của Alameda và FTX
- Vào ngày 2/11, Coindesk đưa tin về báo cáo tài chính của Alameda Research, theo đó, Alameda đang có 14.6 tỷ USD tài sản và 8 tỷ USD nợ.
WOW
Per CoinDesk, Alameda research has $14.6 billion of assets, against $8b of liabilities.
For assets: $3.66b FTT, $2.16b “FTT collateral”, $3.37b crypto ($292m SOL, $863m “locked SOL”), $134m USD & $2b “equity securities.
Most net equity tied in completely illiquid altcoins.
— Dylan LeClair 🟠 (@DylanLeClair_) November 2, 2022
- Cụ thể về tài sản của Alameda theo Coindesk: 3.66 tỷ USD giá trị token FTT, 2.16 tỷ USD giá trị FTT đang làm tài sản thế chấp, 3.37 tỷ USD giá trị các loại token, 134 triệu USD tiền mặt và 2 tỷ USD các loại cổ phần khác nhau (equity securities).
- Đáng chú ý là tổng giá trị FTT mà Alameda đang nắm giữ có giá trị 5.82 tỷ USD, trong khi vốn hoá của FTT chỉ khoảng 3 tỷ USD (vào thời điểm viết bài), điều này đặt ra nghi vấn về tính ổn định trong thanh khoản của quỹ Alameda.
Hơn nữa, trong 3.37 tỷ USD giá trị các loại token khác Alameda đang nắm giữ có các token với thanh khoản hạn chế như SRM, MAPS, OXY, FIDA… trong đó có cả SOL (locked và unlocked) với giá trị tổng khoảng 1.16 tỷ USD, trong bối cảnh hiện tại thanh khoản của SOL cũng không quá lớn so với giá trị trên.
- Tài khoản Twitter @DylanLeClair_ đã đưa ra dẫn chứng về rủi ro xung quanh bảng cân đối kế toán của Alameda Research, vào thời điểm 3AC phá sản, Alameda Research đang nợ Voyager khoảng 377 triệu USD với tài sản thế chấp bao gồm FTT và SRM (dựa trên thông tin từ Cointelegraph).
- Vì thế, chúng ta không thể biết hiện tại có bao nhiêu tài sản trong lượng tài sản “thiếu thanh khoản” trên được thế chấp để vay tiền và vay ở những đâu? Do có mối quan hệ mật thiết với nhau nên có tin đồn rằng Alameda sẽ mất khả năng thanh toán và FTX sẽ bị “bank run”.
Dưới sức ép của các tin đồn, dường như đã có một làn sóng rút tiền ồ ạt khỏi FTX. Các KOL và kênh thông tin đã đưa ra nhiều bằng chứng về sự việc này:
- Tweet từ @nansen_intern về tình trạng rút tiền trên FTX.
- @ki_young_ju có một tweet về tình trạng giảm sút lượng USDC và ETH trên FTX.
- Tài khoản @lookonchain cập nhật về biến động on-chain và tình trạng thanh khoản đối với FTT.
2. Cuộc đối đầu giữa Binance và FTX
CZ thông báo bán FTT
- Vào ngày 6/11, sau khi cộng đồng loan tin về vấn đề Alameda mất thanh khoản, CZ (Changpeng Zhao) bất ngờ thông báo sẽ bán đi tất cả FTT nhận được trong đợt đầu tư trước đó.
https://twitter.com/cz_binance/status/1589283421704290306?
- Trước những tin tức trên, FTT lập tức có phản ứng giá (như hình bên dưới):
- Tổng số FTT và BUSD mà Binance nhận được có giá trị 2.1 tỷ USD, tuy nhiên CZ đã tỏ ra “thiện chí” khi thông báo sẽ bán dần FTT trong khoảng thời gian dài để tránh gây biến động giá mạnh.
Có nhiều câu hỏi được đặt ra ở đây, vì CZ rất ít công khai “chốt lời” các dự án đầu tư nhưng lần này vì sao lại thông báo bán FTT “đúng lúc” như vậy? Tại sao SBF (Sam Bankman-Fried) và CZ không giao dịch OTC? Liệu đây có đơn thuần là một đợt thanh lý như CZ đã tweet dưới đây?
https://twitter.com/cz_binance/status/1589374530413215744
- Trước đó, hai CEO này từng bất đồng quan điểm trong việc “giải cứu” các công ty crypto đang ở trạng thái nguy hiểm. Vì vậy, động thái công khai bán FTT của CZ khiến cộng đồng rộ lên các thông tin về “cuộc chiến” giữa SBF và CZ, các vị thế theo đó cũng được đem ra đặt cược.
So, 3AC owes Voyager a few 100m, went bust. FTX/Alameda gives 3AC $100m, but didn’t save it.
Alameda invests in Voyager, then takes a $377 million loan from Voyager… ok…
V went bust. FTX didn't “bail them out” or return the money?
hard to follow?https://t.co/yx6RJjVZrB
— CZ 🔶 Binance (@cz_binance) July 7, 2022
- Sau đó đã xuất hiện lệnh chuyển 23 triệu token FTT (có giá trị khoảng 585 triệu USD) từ ví không xác định lên Binance, CZ retweet và xác nhận đây là một phần của đợt bán FTT nói trên.
Áp lực bán từ CZ và cộng đồng tạo ra cho Alameda và FTX những rủi ro nhất định, cùng phân tích những biến số liên quan ngay dưới đây.
Mối quan hệ phức tạp giữa Sam Bankman Fried và Alameda
- Theo thống kê từ Blooomberg, tài sản của SBF phần lớn bao gồm cổ phần tại FTX, FTX US và Alameda Research, trong đó cổ phần tại Alameda có giá trị 7.23 tỷ USD (chiếm 47% tổng tài sản của SBF).
- Tuy SBF đã rời vị trí CEO của Alameda nhưng với việc anh sở hữu nhiều cổ phần tại đây, mối quan hệ giữa quỹ đầu tư này với FTX vẫn vô cùng chặt chẽ.
Những sự kiện về rủi ro thanh khoản và sự không minh bạch tài chính của Alameda (đề cập ở trên) có thể sẽ gây ra các vấn đề đối với người dùng trên sàn FTX.
Trước tiên là vấn đề không minh bạch tài chính. Chúng ta không thể biết tình trạng tài sản cùng mức độ rủi ro từ vay nợ của FTX sẽ ra sao trong mối quan hệ với Alameda Research, vì vậy, nếu Alameda rơi vào tình trạng mất khả năng thanh toán, nhiều khả năng điều này cũng sẽ tác động tới FTX.
Thứ hai, vì FTT đang chịu tác động tiêu cực từ nhiều phía, cộng với việc token có thể sử dụng để thế chấp phục vụ giao dịch (spot và futures) trên FTX, nên dễ gây ra rủi ro thanh lý tài sản trên diện rộng.
Ví dụ, nếu FTT được sử dụng nhiều để làm thế chấp mua BTC trên FTX, việc FTT giảm giá sẽ gây ra rủi ro thanh lý, tạo áp lực bán với BTC và toàn bộ thị trường crypto.
3. Tác động dây chuyền (nếu xảy ra) có giống với Terra, 3AC hay Celsius?
- Nhiều nhà đầu tư crypto đã so sánh rủi ro này với các sự kiện lớn gây “hiệu ứng domino” như Terra, 3AC hay Celsius, câu hỏi được đặt ra hiện tại là liệu việc FTT giảm giá và hoạt động rút tiền hàng loạt có gây ra hiệu ứng dây chuyền trong trường hợp của FTX hay không?
Trong trường hợp của Terra, việc Luna Foundation Guard bán một lượng lớn BTC (khoảng 1.5 tỷ USD) gây ảnh hưởng lên toàn bộ thị trường và tạo tâm lý hoảng loạn, trong khi đó, hiện tại FTX chưa đưa ra nhiều thông tin về mức đòn bẩy hay lượng tài sản vay nợ liên quan đến FTT.
Vì thế chưa thể kết luận gì nhiều về rủi ro sụp đổ dây chuyền như sự kiện Terra của FTX.
So sánh với “cú sập” của Celsius và 3AC (hai sự kiện này bắt nguồn từ việc quản trị thanh khoản không tốt), FTX là công ty có sự tham gia của nhiều nhà đầu tư tài chính truyền thống (trong đó có một số cái tên lớn như BlackRock, VanEck, SoftBank), do đó, chúng ta có thể kỳ vọng họ có năng lực quản trị rủi ro tốt hơn so với Celsius hay 3AC.
Tuy nhiên rủi ro vẫn hiện hữu ở Alameda do quỹ này không có sự tham gia của các tổ chức kể trên.
Trong tình huống xấu nhất, người dùng FTX vẫn còn hy vọng được các tổ chức tài chính lớn “cứu”, do FTX là sàn giao dịch quy mô hàng đầu thị trường nên việc minh bạch thông tin so với các quỹ như 3AC cũng lớn hơn
- Cho đến thời điểm hiện tại (cập nhật 16:00 ngày 7/11), Caroline – CEO của Alameda đưa ra thông báo rằng quỹ có hơn 10 tỷ USD giá trị tài sản chưa được Coindesk ghi nhận.
A few notes on the balance sheet info that has been circulating recently:
– that specific balance sheet is for a subset of our corporate entities, we have > $10b of assets that aren’t reflected there— Caroline (@carolinecapital) November 6, 2022
- Về phía SBF, ông chủ sàn FTX cũng tweet trấn an người dùng rằng việc rút tiền đã được sàn giao dịch sắp xếp xong, thanh khoản của người dùng được đảm bảo.
1) A huge thank you to everyone who has supported us–we're excited to keep climbing together.
And especially to those who stay level headed during crazy times. We deeply appreciate it.
— SBF (@SBF_FTX) November 6, 2022
4. Chúng ta nên làm gì lúc này?
- Dưới sự trấn an của SBF và Caroline, tình hình đang dần ổn định trở lại, tuy nhiên các rủi ro vẫn còn hiện hữu, vì thế, chúng ta nên phòng ngừa bằng cách phân bổ tài sản phù hợp giữa sàn giao dịch và ví non-custodial (Coin98 Wallet, Metamask, Trust Wallet, Phantom…).
Hiện tại các thông tin về FTT đang có độ nhiễu cao, do vậy việc dựa theo tin tức (đặc biệt từ các KOL có nhiều người theo dõi) để giao dịch sử dụng đòn bẩy với FTT tồn tại nhiều rủi ro, do biến động giá nhanh và lớn.
Mối quan hệ giữa các tổ chức mang thiên hướng tài chính truyền thống như sàn giao dịch rất phức tạp, do đó các thông tin on-chain chỉ giúp chúng ta phán đoán được một phần, do vậy cần phải có cái nhìn đa chiều và có nhận định riêng, không nên quá phụ thuộc vào phân tích của riêng bên nào để đưa ra quyết định đầu tư.
5. Tổng kết
Những tổ chức đình đám như Terra, 3AC hay Celsius tưởng chừng khó sụp đổ nhưng đều nhận về cái kết buồn. Do đó, không loại trừ khả năng FTX và SBF cũng sẽ gặp khó khăn trong tương lai gần. Tuy nhiên, dù FTX và người sáng lập sàn hay Alameda có trở nên như thế nào, người dùng cũng cần phải có những chiến lược hợp lý để bảo vệ tài sản.
